Βασικοί όροι ασφάλισης: Ακαταλαβίστικοι διεθνώς

• Είναι ασφαλιστικά αναλφάβητοι οι Έλληνες; Ο Γ. Καντώρος απαντά
• Οι 5 δράσεις για τον ασφαλιστικό αναλφαβητισμό από την Interamerican

Γράφει ο Κοσμάς Ζακυνθινός
kosmas@underwriter.gr

Αγορές “στα τυφλά”, χαμηλά ποσοστά κατανόησης των ασφαλιστικών προγραμμάτων και σοβαρή έλλειψη ενημέρωσης για την ιδιωτική πρωτοβουλία στην υγεία και τα χρηματοικονομικά, αποτελούν τα βασικά σημεία ενός «εκρηκτικού» μείγματος για τον ασφαλιστικό αναλφαβητισμό και στη χώρα μας. Αυτό διαπιστώθηκε στο 2ο Ετήσιο Συνέδριο που διοργάνωσε το Ελληνικό Ινστιτούτο Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού.

«Ο ασφαλιστικός αλφαβητισμός βρίσκεται σε εμβρυακό στάδιο τόσο διεθνώς, όσο και στη χώρα μας, με τις σχετικές έρευνες να είναι ανύπαρκτες όπως επισημαίνει ο κ. Γιάννης Καντώρος, διευθύνων σύμβουλος της Interamerican από το βήμα του Συνεδρίου, τονίζοντας πως «Ο ασφαλιστικός αναλφαβητισμός αποκτά τελευταία ενδιαφέρον λόγω των εξελίξεων στην ιατρική και της αύξησης του προσδόκιμου ζωής τον τελευταίο αιώνα».

Σύμφωνα με τον κ. Καντώρο, ο βαθμός κατανόησης, γνώσης και ικανότητας στην αξιολόγηση της πληροφορίας σχετικά με τα προγράμματα ασφάλισης, συνθέτουν την έννοια του ασφαλιστικού αλφαβητισμού. Δηλαδή,  το να μπορούν οι πολίτες να επιλέγουν το καλύτερο ασφαλιστικό πρόγραμμα με βάση τις ανάγκες τους, αλλά και να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τα προγράμματα ασφάλισης που θα επιλέξουν.

Έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί σε ανεπτυγμένα ασφαλιστικά συστήματα, όπως για παράδειγμα οι Ηνωμένες Πολιτείες, καταδεικνύουν ότι το 96% των Αμερικανών δεν κατανοεί τους 4 βασικότερους όρους που χρησιμοποιούνται στην Ασφάλιση και οι οποίοι είναι: α) η Απαλλαγή, β) η Συνασφάλιση, γ) η Συμμετοχή και δ) το Out of pocket payment.

«Μόλις το 40% των Αμερικανών -σύμφωνα με δική τους δήλωση- νιώθει ότι έχει τις απαιτούμενες γνώσεις ώστε να επιλέξει την κατάλληλη ασφάλιση Υγείας. Η γενιά των millennials (ηλικίας 25 έως 34 ετών), εμφανίζει το χαμηλότερο ποσοστό κατανόησης σχετικά με τις ασφάλειες, σε σχέση με τις υπόλοιπες». Όπως τονίζει ο επικεφαλής της Interamerican «Το 42% είναι αδύνατο να διακρίνει τις λεπτομέρειες ενός προγράμματος ασφάλισης πριν την επιλογή του, κοινώς αγοράζουν “τυφλά”, ενώ μόνο το 20% είναι σε θέση να υπολογίζει με ακρίβεια το κόστος επίσκεψης σε έναν γιατρό. Και όλα αυτά συμβαίνουν σε μια πολύ ανεπτυγμένη αγορά, όπως είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες».

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Στη χώρα μας, μολονότι υπάρχει απουσία έρευνας και απουσία ασφαλιστική συνείδησης, -όπως άλλωστε διαπιστώνεται διαρκώς κι από τα αρμόδια θεσμικά όργανα- «Ένας δείκτης βοηθάει στο να κατανοήσουμε που βρισκόμαστε όσον αφορά τα επίπεδα ασφαλιστικού αλφαβητισμού. Και δεν είναι άλλος από τη συσχέτιση των επιπέδων ασφαλίστρων προς το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ)».

Στην Ελλάδα, η ασφαλιστική διείσδυση ανέρχεται περίπου στο 2% όταν στις χώρες του ΟΟΣΑ φτάνει περίπου στο 9%. Στις προηγμένες ασφαλιστικά χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Μεγάλη Βρετανία και η Ολλανδία, τα ποσοστά είναι διψήφια, 10%, 11% και 12%.

Αναφέροντας παραδείγματα για να γίνει περισσότερο κατανοητή η κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας ο κ. Καντώρος, επισημαίνει ότι «στην αγορά των 6,3 εκατ. ακινήτων της Ελλάδας, μόλις το 16% έχει ασφάλιση, παραμένοντας σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα δεδομένου μάλιστα και των φαινομένων έντονης σεισμικότητας που έχει η χώρα.

Το μεγαλύτερο μέρος από το 16% των ασφαλισμένων προέρχεται από τα στεγαστικά δάνεια και στην πρακτική των τραπεζών να συνδέσουν ένα στεγαστικό δάνειο με υποχρεωτική ασφάλιση. Άρα η πραγματική διείσδυση της ασφάλισης κατοικίας, δεν θα έλεγα ότι είναι στο 0%. Εμπειρικά θα διαπίστωνα πως βρίσκεται γύρω στο 1% με 2%».
Χαρακτηριστικό της χαμηλής διείσδυσης αποτελεί και το παράδειγμα μεγάλης αντασφαλιστικής εταιρείας, η οποία μετά τους μεγάλους σεισμούς στην Κεφαλονιά μόλις το 10% των πολιτών δήλωναν ότι σκέφτονται ή είναι καλό να συζητήσουν την έννοια – ασφάλιση της κατοικίας τους.

Αγορά αυτοκινήτου
«Όλοι γνωρίζουμε το θέμα με τα ανασφάλιστα οχήματα. Μετά την ανακοίνωση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων να προβεί σε διασταύρωση, είχαμε μια μεγάλη εισροή περίπου 600 χιλ. συμπολιτών μας που θεώρησαν καλό να τοποθετηθούν σε μια ιδιωτική ασφάλιση. Όμως, μόλις κατάλαβαν πως υπάρχουν τεχνικές δυσκολίες στην εφαρμογή του Νόμου, οι μισοί από αυτούς θεώρησαν καλό να ακυρώσουν την ασφάλιση τους. Και επισημαίνω πως πρόκειται για μια υποχρεωτική ασφάλιση η οποία έχει βαρύτατες συνέπειες εάν εμπλακεί κανείς σε ατύχημα» σύμφωνα με τον κ. Καντώρο.

Μελέτη της Eurostat το 2017 διαπίστωνε πως μόλις 1 στους 3 Έλληνες είχε τη δυνατότητα να απολαύσει τα βασικά κοινωνικά αγαθά, γεγονός που κατατάσσει τη χώρα μας σε πολύ χαμηλά επίπεδα σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές. Ωστόσο, στο ερώτημα εάν δεινή αυτή οικονομική κατάσταση αποτελεί και δικαιολογία στην έλλειψη δυνατότητας για «επενδύσεις» στην ασφάλιση ο Γιάννης Καντώρος απαντά πως «Ενώ από την μία πλευρά καταγράφεται οικονομική δυσπραγία, έχουμε περίπου 11 δισ. ευρώ το χρόνο σε τυχερά παιχνίδια, που αντιστοιχεί στο 6% του ΑΕΠ. Έχουμε μια μεγάλη “απόσταση” από το 2% του ΑΕΠ που επενδύονται στην Υγεία και συνταξιοδοτικά προγράμματα.
Βλέπουμε πως παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες, υπάρχουν πόροι, υπάρχουν διαθέσιμα. Η έλλειψη ενημέρωσης, η έλλειψη εκπαίδευσης οδηγεί ένα μεγάλο μέρος των συμπολιτών μας να κατευθύνεται σε άλλα έξοδα και δαπάνες και όχι σε ασφαλιστική η συνταξιοδοτική αποταμίευση».

Οι 5 δράσεις
Στις ανωτέρω διαπιστώσεις στόχος της Interamerican, όπως επισημαίνει ο επικεφαλής της εταιρείας, είναι η ενημέρωση των πολιτών για τη σημαντικότητα της ασφάλισης στην Υγεία αλλά και τη Χρηματοοικονομική τους ευημερία, μέσα από ένα πρόγραμμα 5 δράσεων:
1. Να υπάρξει πρόγραμμα επικοινωνίας για τη σημαντικότητα της ιδιωτικής ασφάλισης στην ευημερία του πολίτη. Με απλά λόγια και χωρίς ψιλά γράμματα.
2. Η ασφαλιστική βιομηχανία να αξιοποιήσει το διαδίκτυο. Υπάρχουν πρακτικές που αποδεικνύουν πως ακόμα και οι πιο σύνθετες έννοιες μπορούν να απλοποιηθούν.
3. Συνεχής εκπαίδευση του δικτύου των ασφαλιστών. Αξιοποίηση του δικτύου των δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων που αυτή τη στιγμή προωθούν ασφαλιστικά προϊόντα στην αγορά.
4. Έρευνα και Ανάπτυξη. Η Interamerican έχει δημιουργήσει το Interamerican Research Center, το πρώτο κέντρο ασφαλιστικής έρευνας από μια ασφαλιστική εταιρεία στην Ελλάδα.
5. Συνολικά προώθηση της ποιοτικής χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης, που αποτελεί ένα συνολικό θέμα της αγοράς. Η Interamerican έχει χορηγήσει την έκδοση δύο βιβλίων και ξεκινά τη διανομή τους σε μαθητές δημοτικών σχολείων ανά την Ελλάδα.