Ελλάδα: H κλιματική κρίση μας εξοικειώνει με τα αδιανόητα και δυναμιτίζει τα αυτονόητα

editorial

Γράφει: Κατερίνα Πετρίδη

Μία νεκρή γυναίκα, πάνω από εκατό σπίτια και επιχειρήσεις καμένα, δεκάδες αυτοκίνητα και περισσότερα από 100.000 στρέμματα δάσους στάχτη είναι ο απολογισμός της τεράστιας πυρκαγιάς που κατέκαψε την Ανατολική Αττική επί δύο σχεδόν εικοσιτετράωρα, τροφοδοτούμενη από τους εξαιρετικά ισχυρούς ανέμους, την παρατεταμένη ανομβρία και ξηρασία, αλλά και τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν. 

Η Ανατολική Αττική έχει πληγεί από μεγάλες δασικές πυρκαγιές το 2007, το 2009, το 2016, το 2018, το 2021. Σε πολλά σημεία είχε γίνει αναδάσωση, μία διαδικασία με υψηλό κόστος, που απαιτεί να περάσουν αρκετά χρόνια για να αποδώσει, ενώ σε περιοχές που δεν είχαν καεί την τελευταία δεκαπενταετία το δάσος είχε καταφέρει να αναγεννηθεί. Ωστόσο οι επαναλαμβανόμενες φωτιές στις ίδιες περιοχές εξουδετερώνουν την ικανότητα της φύσης -του δάσους- να αναγεννηθεί, όπως επεσήμανε μιλώντας στο ΕΡΤNews ο κ. Γαβριήλ Ξανθόπουλος, δασολόγος.

Κατά συνέπεια, μετά και από αυτή τη φετινή τεράστια καταστροφή, εγείρονται πολλά ερωτηματικά σχετικά με το αν υπάρχει ελπίδα να ξαναπρασινίσει η περιοχή. Ερωτηματικά επίσης δημιουργούνται ως προς τα μέτρα πρόληψης και προστασίας των αναδασωμένων περιοχών, όταν όλοι πλέον γνωρίζουμε πόσο ευάλωτες είναι, εφόσον έχουν σημειωθεί σε αυτές αλλεπάλληλες πυρκαγιές. Η δημιουργία αντιπυρικών ζωνών, ο καθαρισμός των δασών από την υπερβάλλουσα ποσότητα καύσιμης ύλης (ξερά κλαδιά, νεκρά δένδρα), η απομάκρυνση παντός είδους σκουπιδιών και μπάζων που μετατρέπουν τα δάση σε χωματερές είναι μερικές από τις εργασίες που θα έπρεπε να εκτελούνται τακτικά και σχολαστικά από τη δασική υπηρεσία, αλλά «δεν έχει υπαλλήλους και αυτοί που έχουν απομείνει ασχολούνται με τεχνικές εργασίες -όπως οι δασικοί χάρτες- και όχι με τα δάση» όπως δήλωσε στην «Καθημερινή» ο δασολόγος κ. Γιώργος Καρέτσος.

Ένας άλλος παράγοντας προβληματισμού είναι ο καταστροφικός κύκλος που δημιουργείται από τις πυρκαγιές. Αφ’ ενός το δάσος απορροφά διοξείδιο του άνθρακα και εκλύει οξυγόνο, συμβάλλοντας στον περιορισμό της μόλυνσης της ατμόσφαιρας, οπότε η καταστροφή του εντείνει την κλιματική κρίση. Αφ’ ετέρου ένα δάσος που καίγεται επιβαρύνει με διοξείδιο του άνθρακα την ατμόσφαιρα -ο πυκνός μαύρος καπνός που δυσκόλεψε την αναπνοή των κατοίκων ολόκληρου του Λεκανοπεδίου- και όσο μεγαλύτερη είναι η έκταση της πυρκαγιάς, τόσο περισσότερο αυξάνεται ο κίνδυνος για νέες πυρκαγιές, όπως επεσήμανε ο κ. Θεόδωρος Γιάνναρος, πυρομετεωρολόγος.

Τα αυτονόητα και τα αδιανόητα

Η θλίψη και η φρίκη είναι αναμφίβολα τα κυρίαρχα συναισθήματα, όμως ταυτόχρονα κυριαρχεί ένα μεγάλο πρωτόγνωρο σοκ γιατί ξαφνικά, εκεί που παρακολουθούσαμε στους δέκτες μας ένα δάσος να καίγεται, χωριά να κινδυνεύουν, η φωτιά κατάφερε να εισχωρήσει μέσα στην πόλη, τρομοκρατώντας όλα τα βόρεια προάστια της Αθήνας και καίγοντας τελικά σπίτια, επιχειρήσεις και αυτοκίνητα στα Βριλήσσια, στο Χαλάνδρι και στον Γέρακα. Κανένας δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι θα απειλούνταν το διαμέρισμά του στο Χαλάνδρι από δασική πυρκαγιά! Όπως βέβαια αντίστοιχα μέχρι πέρσι τον Σεπτέμβριο, που χτύπησε ο Daniel, κανένας δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι θα καταστρέφονταν από πλημμύρα τόσες περιουσίες μέσα στην πόλη της Λάρισας! 

Εμείς οι κάτοικοι των πόλεων θεωρούμε ότι οι μεγάλες φυσικές καταστροφές αφορούν τους «άλλους». Όταν ρωτώ γνωστούς μου εάν έχουν ασφαλίσει το σπίτι τους ή το αυτοκίνητό τους έναντι φυσικών καταστροφών, οι περισσότεροι χαμογελούν ειρωνικά και μου απαντούν κάπως έτσι: «να ασφαλίσω το διαμέρισμά μου στο Παγκράτι για δασική πυρκαγιά;», «να ασφαλίσω το αυτοκίνητό μου για πλημμύρα; έλεος, στη Νέα Σμύρνη μένω!». Δυστυχώς η κλιματική κρίση έρχεται να δυναμιτίσει αυτά τα αυτονόητα και να μας εξοικειώσει με τα αδιανόητα. Τίποτα πια δεν είναι δεδομένο τίποτα σχεδόν από αυτά που ξέραμε δεν ισχύει. Μέσα σε αυτό το κλίμα της εντεινόμενης αβεβαιότητας, πόσοι άραγε θα συνεχίσουν να αντιστέκονται στην ιδέα να προστατέψουν με ένα ασφαλιστήριο συμβόλαιο την περιουσία τους; Όσο για την κυβέρνηση, που επιμένει να αρνείται στην ασφαλιστική αγορά την παροχή κινήτρων και φοροαπαλλαγών, επειδή δεν μπορεί να επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό, πόσο θα της κοστίσουν άραγε τα μέτρα αρωγής των πληγέντων που εξήγγειλε; Ως πότε θα επιμένει να σηκώνει μόνη της αυτό το βάρος, που γιγαντώνεται χρόνο με το χρόνο;

Τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης

Τα μέτρα στήριξης των πληγέντων που ανακοίνωσε η Κυβέρνηση περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων αρωγή έναντι στεγαστικής συνδρομής ύψους 5.000 ή 10.000 ευρώ, για κτίρια που χαρακτηρίζονται επικίνδυνα ή προσωρινά ακατάλληλα για χρήση, στεγαστική συνδρομή για την επισκευή των ζημιών, η οποία θα αποτελείται κατά 80% από δωρεάν κρατική αρωγή και κατά 20% από άτοκο δάνειο με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, επιδότηση ενοικίου από 300 έως 500 ευρώ, ενίσχυση ύψους 600 ευρώ σε κάθε νοικοκυριό που έχει πληγεί η κύρια κατοικία του για την κάλυψη των πρώτων αναγκών του, ενίσχυση έως 6.000 ευρώ ανά νοικοκυριό για αποκατάσταση της οικοσκευής εφόσον πρόκειται για κύρια κατοικία, μειωμένη κατά 50% εφόσον πρόκειται για δευτερεύουσα κατοικία, ενίσχυση 4.500 ευρώ για όσους υπέστησαν αναπηρία από τραυματισμό λόγω της πυρκαγιάς, πρώτη αρωγή προς τις πληγείσες επιχειρήσεις από 2.000 έως 4.000 ευρώ και προκαταβολή έναντι της συνολικής κρατικής αρωγής, η οποία θα δοθεί για ζημιές σε μηχανολογικό εξοπλισμό, πρώτες ύλες, εμπορεύματα και κατεστραμμένα οχήματα, οικονομική ενίσχυση πληγέντων αγροτών, τριετή απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ, εξάμηνη αναστολή καταβολής φορολογικών υποχρεώσεων.