Skip to content

Εργασιακά δικαιώματα και ευέλικτη εργασία

Η άνθηση της gig economy, τα εργασιακά δικαιώματα και το… φρένο στην ασυδοσία από κοινοβούλια της Ευρώπης

Του Χρήστου Γαβαλά

Οι ευέλικτες μορφές εργασίας έχουν γίνει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια σύνθημα στο στόμα πολιτικών δυνάμεων, με αιτιάσεις για ανάγκη περιορισμού τους και θωράκισης των εργασιακών δικαιωμάτων. 

Μια νέα μορφή εργασίας μέσω διαδικτυακών πλατφορμών ωστόσο έχει σημειώσει εκρηκτική άνοδο τα τελευταία χρόνια και όπως φαίνεται ήρθε για να μείνει. Αυτή η μορφή εργασίας στηρίζεται από την λεγόμενη gig economy, μια οικονομία που αντιπροσωπεύει ένα σύστημα ελεύθερης αγοράς στο οποίο εταιρείες και freelance εργαζόμενοι συνάπτουν συμφωνίες βραχυχρόνιας διάρκειας. 

Ουσιαστικά η «gig economy», γνωστή και ως «platform economy» ή «crowdwork», θα μπορούσε να αποδοθεί ως η «οικονομία της πλατφόρμας», καθώς αφορά στη ζήτηση και προσφορά εργασίας σε διαδικτυακές πλατφόρμες, όπου οι εργαζόμενοι δεν είναι ούτε μόνιμοι, ούτε μερικής απασχόλησης, αλλά προσφέρουν συνήθως εργασία πάνω σε επιμέρους κομμάτια ενός ευρύτερου έργου.

Πόσα όμως γνωρίζουμε για την οικονομία αυτή και για τους λόγους για τους οποίους γίνεται όλο και πιο δημοφιλής τα τελευταία χρόνια;

Υπολογίζεται με βάση διεθνή έρευνα με στοιχεία που έδωσε η Mastercard ότι η παγκόσμια gig economy έχει αξία 347 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2021, αλλά θα φτάσει στα 455 δισεκατομμύρια το 2023. 

Και όλα αυτά ενώ ο αριθμός των freelancers αυξάνεται σταθερά στον Δυτικό Κόσμο. Για παράδειγμα, ο αριθμός των ελεύθερων επαγγελματιών στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι θα αυξηθεί από 57 σε 86 εκατομμύρια έως το 2027 και το εργατικό δυναμικό της gig economy του Ηνωμένου Βασιλείου υπερδιπλασιάστηκε από το 2016 έως το 2019 καθώς αντιπροσωπεύει πλέον 4,7 εκατομμύρια άτομα.

Η μεγάλη πλειοψηφία της ανάπτυξης της gig economy προέρχεται από υπηρεσίες που βασίζονται στις μεταφορές (όπως η Uber) και πλατφόρμες όπως η Airbnb. Το μερίδιο αυτών των δύο αγορών ανέρχεται στο 90%. 

Και φυσικά δεν προκαλεί έκπληξη η ταχεία ανάπτυξη εταιρειών που βασίζονται σε υπηρεσίες από αυτές τις κατηγορίες που θα μπορούσαν να παρέχονται σε freelancing καθεστώς, που τροφοδοτείται από την απίστευτη επιτυχία των εταιρειών που τις προσφέρουν, όπως η Uber και η Airbnb.

Τα συνδικάτα βεβαίως εγείρουν πολλά ερωτηματικά γύρω από τις εργασιακές συνθήκες όσων δραστηριοποιούνται σε αυτή την οικονομία. Συνθήκες που δεν ευνοούν ούτε την σταθερότητα στο μηνιαίο εισόδημα, ούτε τη χορήγηση αδειών, ούτε την θεσμοθετημένη κοινωνική ασφάλιση, δίνει ωστόσο ευελιξία και αυτονομία αλλά και τη δυνατότητα να απσχοληθεί κάποιος στον τομέα που τον ενδιαφέρει, αντί να εργαστεί κατ’ ανάγκη σε μια μόνιμη δουλειά που απαιτεί λιγότερα προσόντα από αυτά που ο ίδιος διαθέτει. 

Πλέον όμως τα δεδομένα δείχνουν ότι μπορεί να αλλάξουν δίνοντας νέα προοπτική στους εργαζομένους της gig economy, με την ελπίδα να μην αποβεί αυτό αποθαρρυντικό για τους επενδυτές σε αυτήν. 

Και αυτό καθότι η κυβέρνηση της Πορτογαλίας προωθεί σχέδιο νόμου με σκοπό να αποδώσει σε χιλιάδες οδηγούς της Uber εργασιακά δικαιώματα υπαλλήλου και όχι ελεύθερου επαγγελματία.

Το νομοσχέδιο έχει κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή όπου αναμένεται να περάσει με τη στήριξη των κομμάτων της Αριστεράς. Αυτό σημαίνει ότι οι οδηγοί της Uber στην Πορτογαλία θα υπογράψουν κανονική σύμβαση εργασίας και θα απολαύσουν ασφαλιστικής κάλυψης.  

Και αυτό ενώ ήδη από τον Φεβρουάριο του 2021, το Ανώτατο Δικαστήριο της Βρετανίας είχε αποφασίσει πως οι οδηγοί της Uber δικαιούνται εργασιακά δικαιώματα για να έρθει λίγους μήνες αργότερα, η Ισπανία, να δώσει στις εταιρείες διανομής φαγητού προθεσμία τριών μηνών προκειμένου να προσλάβουν τους διανομείς τους ως υπαλλήλους.

Αλλά και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Κομισιόν ξεκίνησε νωρίτερα φέτος δημόσια διαβούλευση ούτως ώστε να προσδιοριστεί το νομικό καθεστώς απασχόλησης των διανομέων και τρόποι με τους οποίους θα βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας τους.

1 Comment

  1. Avatar

    Σχετική η απόφαση του Εργατοδικείου του Μονάχου: 8 Sa 146/19 19 Ca 6915/18 (ArbG München). Θεωρεί ότι υπάρχει σχέση εξαρτημένης εργασίας σε τέτοιου είδους απασχολήσεις.


Add a Comment

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *