Η γήρανση του πληθυσμού θα εκτοξεύσει τη ζήτηση αλλά και τις δαπάνες για μακροχρόνια ιατρική περίθαλψη παγκοσμίως. Οι περισσότερες χώρες αντλούν χρηματοδότηση από ένα συνδυασμό του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα. Το ερώτημα που προκύπτει είναι κατά πόσο οι δύο πλευρές θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στα νέα δεδομένα.
Γράφει: Ελένη Πετροπούλου
Οι ΗΠΑ ξοδεύουν το μεγαλύτερο ποσό αναλογικά, σχεδόν το 17% του ΑΕΠ που αντιστοιχεί σε περισσότερα απο 10.000 δολάρια ανά κάτοικο. Στον αντίποδα, στο Μεξικό δαπανώνται περί τα 1150 δολάρια ανά κάτοικο ενώ ο παγκόσμιος μέσος όρος ανέρχεται στα 4000 δολάρια. Οι δαπάνες υγείας αυξάνονται σε όλο τον κόσμο ταχύτερα από το ΑΕΠ ενώ υπολογίζεται ότι σε μια δεκαετία απο σήμερα θα απορροφούν ανά μέσο όρο το 10%.
Ενδεικτικά, στην Ελβετία η υγεία απορροφά το 12,2% του ΑΕΠ, ενώ Γερμανία, Γαλλία, Σουηδία και Ιαπωνία δαπανούν σχεδόν το 11%. Στον αντίποδα, υπάρχουν χώρες οι οποίες δαπάνησαν λιγότερο από 6% για την υγειονομική περίθαλψη, μεταξύ των οποίων το Μεξικό, η Λετονία, το Λουξεμβούργο και η Τουρκία, δαπανώντας μόλις το 4,2% του ΑΕΠ.
Πρόσβαση σε υπηρεσίες
Τα εμπόδια στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας εξακολουθούν να υφίστανται, ιδίως μεταξύ των λιγότερο προνομιούχων. Εκτιμάται ότι ένας στους πέντε ενήλικες που χρειάστηκε να δει έναν γιατρό δεν το έκανε… Την ίδια στιγμή, οι άμεσες πληρωμές από τα νοικοκυριά αποτελούν το ένα πέμπτο της συνολικής δαπάνης για την υγεία κατά μέσο όρο, με εξαίρεση τη Λετονία και το Μεξικό όπου η ιδιωτική δαπάνη καταλαμβάνει πάνω από το 40% της δαπάνης.
Την πρόσβαση δυσχεραίνουν ακόμη οι χρόνοι αναμονής και η απόσταση. Στη Χιλή, την Εσθονία και την Πολωνία η αναμονή για ορθοπεδική επέμβαση (αντικατάσταση γόνατος) ξεπερνά τον ένα χρόνο. Παρόμοια εμπόδια αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ που παρέχουν καθολική ή σχεδόν καθολική κάλυψη βασοχών παροχών υγείας.
Μεταρρυθμίσεις
Ο ΟΟΣΑ επισημαίνει ότι οι μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητας του συστήματος υγείας είναι κρίσιμες και παρουσιάζει τομείς στους οποίους οι δαπάνες θα μπορούσαν να είναι πιο αποτελεσματικές. Ενδεικτικά:
Η αυξημένη χρήση γενόσημων φαρμάκων θα μπορούσε να εξοικονομήσει πόρους. Ωστόσο, σήμερα μόλις το 50% των φαρμάκων (ποσότητες) που πωλούνται σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ είναι γενόσημα. Ειδικότερα, τα γενόσημα αντιστοιχούν σε περισσότερο από τα τρία τέταρτα του όγκου των φαρμακευτικών προϊόντων που πωλούνται στη Χιλή, τη Γερμανία, τη Νέα Ζηλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά λιγότερο από το ένα τέταρτο στο Λουξεμβούργο και την Ελβετία.
Τα υγειονομικά και κοινωνικά συστήματα απασχολούν περισσότερους εργαζόμενους σήμερα από ποτέ, με περίπου μία στις δέκα θέσεις εργασίας στις χώρες του ΟΟΣΑ να αφορούν στην υγειονομική ή κοινωνική φροντίδα. Η μετατόπιση καθηκόντων από γιατρούς σε νοσηλευτές και άλλους επαγγελματίες υγείας μπορεί να μετριάσει τις πιέσεις του κόστους και να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα. Οι βελτιωμένες υπηρεσίες όχι μόνο προστατεύουν καλύτερα τους ασθενείς, ταυτόχρονα εξοικονομούν και κόστη. Σχεδόν το 5% των νοσηλευόμενων ασθενών παγκοσμίως είχαν μια λοίμωξη που σχετίζεται με την υγειονομική περίθαλψη κατά την περίοδο 2015-17.
Ασθένειες και παράγοντες κινδύνου
Ένα άτομο που γεννήθηκε σήμερα μπορεί να ζήσει σχεδόν 81 χρόνια κατά μέσο όρο ωστόσο τα κενά στις υγιεινομικές υπηρεσίες μείωσαν αισθητά το προσδόκιμο ζωής στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία και τις Κάτω Χώρες. Το 2015 ήταν ένα ιδιαίτερα κακό έτος, με το προσδόκιμο ζωής να μειώνεται σε 19 χώρες. Μπορεί τα τελευταία χρόνια να έχουν μειωθεί οι θάνατοι από καρδιακές παθήσεις ή εγκεφαλικά επεισόδεια όμως η παχυσαρκία και παθήσεις όπως ο διαβήτης, η πνευμονία και η γρίπη θερίζουν τα τελευταία χρόνια, ιδίως μεταξύ των ηλικιωμένων.
Οι θάνατοι που σχετίζονται με οπιοειδή (ναρκωτικά, αναλγητικά) αυξήθηκαν κατά περίπου 20% σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ από το 2011 και έχουν κοστίσει περίπου 400.000 ζωές μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι θάνατοι που σχετίζονται με οπιοειδή είναι επίσης σχετικά υψηλοί στον Καναδά, την Εσθονία και τη Σουηδία.
Κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ και παχυσαρκία εξακολουθούν να προκαλούν πρόωρο θάνατο και χειροτέρευση της ποιότητας ζωής. Ειδικότερα, τα ποσοστά καπνίσματος μειώνονται, αλλά το 18% των ενηλίκων εξακολουθεί να καπνίζει καθημερινά. Την ίδια στιγμή, η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών φθάνει – κατά μέσο όρο – τα 9 λίτρα καθαρής αλκοόλης ανά άτομο ετησίως, που ισοδυναμεί με σχεδόν δύο μπουκάλια κρασί την εβδομάδα ή 100 μπουκάλια κρασί το χρόνο. Σχεδόν το 4% των ενηλίκων είναι εξαρτώμενα από το αλκοόλ.
Τα ποσοστά παχυσαρκίας συνεχίζουν να αυξάνονται στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ, ενώ το 56% των ενηλίκων είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι και σχεδόν το ένα τρίτο των παιδιών ηλικίας 5-9 ετών είναι υπέρβαροι. Αλλά και η ατμοσφαιρική ρύπανση προκάλεσε περίπου 40 θανάτους ανά 100.000 άτομα σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ. Τα ποσοστά θανάτου ήταν πολύ υψηλότερα σε χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα, σε περίπου 140 θανάτους ανά 100.000 άτομα.
Οι καρδιακές προσβολές, το εγκεφαλικό επεισόδιο και άλλες ασθένειες του κυκλοφορικού συστήματος ευθύνονται για έναν στους τρεις θανάτους, ενώ ένας στους τέσσερις θανάτους σχετίζεται με τον καρκίνο. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, καλύτερη πρόληψη και υγειονομική περίθαλψη θα μπορούσαν να έχουν αποτρέψει σχεδόν 3 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους. Την ίδια στιγμή, σχεδόν ένας στους δέκα ενήλικες θεωρείται ότι έχει κακή υγεία. Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν το ένα τρίτο των ενηλίκων ζει με δύο ή περισσότερες χρόνιες παθήσεις.
*ΟΟΣΑ: Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης
No comment yet, add your voice below!