Κυβέρνηση και Ευρώπη εξάρουν την αναγκαιότητα των επενδυτικών συνταξιοδοτικών προγραμμάτων

Έλληνες και Ευρωπαίοι, εκπρόσωποι του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, συμφώνησαν όλοι χθες, κατά τη διάρκεια της δεύτερης μέρας του ετήσιου συνεδρίου της Insurance Europe, που διεξάγεται διαδικτυακά με τιμώμενη χώρα την Ελλάδα, ότι ο δεύτερος και ο τρίτος πυλώνας καθώς και η εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος στις επικουρικές, είναι απολύτως απαραίτητο να ενταχθούν άμεσα στο συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας. 

του Χρήστου Γαβαλά

Π. Τσακλόγλου: Οι 4 λόγοι που εισάγουμε το κεφαλαιοποιητικό σύστημα στις επικουρικές (κεντρική φωτό)

Σε διεξοδική περιγραφή των λόγων που οδηγούν την κυβέρνηση στη μετατροπή του συστήματος χορήγησης των επικουρικών συντάξεων από διανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό, υπό το φως του πλήθους των ερευνών που πιστοποιούν την ταχέως αυξανόμενη γήρανση του πληθυσμού της Ευρώπης, προχώρησε την Τρίτη το απόγευμα ο υφυπουργός Εργασίας, Πάνος Τσακλόγλου μιλώντας στην ειδική ενότητα για την Ανθεκτικότητα των Συντάξεων στο συνέδριο του Insurance Europe:

«Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα τόσο για τις κύριες όσο και για τις επικουρικές συντάξεις ακολουθείται το αναδιανεμητικό μοντέλο, το οποίο είναι εκτεθειμένο στον δημογραφικό κίνδυνο. Εμείς αυτό που κάνουμε είναι σταδιακά να μετατρέπουμε το σύστημα επικουρικών συντάξεων από αναδιανεμητικό σε πλήρως κεφαλαιοποιητικό. Υπάρχουν τέσσερις λόγοι που μας κινητοποιούν να πάρουμε αυτή την πρωτοβουλία», τόνισε και προχώρησε στην περιγραφή των λόγων αυτών.

1. «Ο πρώτος είναι η διαφοροποίηση του ρίσκου. Ξέρουμε ότι στην ασφάλιση ισχύει ότι δεν πρέπει να βάζουμε όλα μας τα αυγά σε ένα καλάθι. Στο νέο σύστημα η σύνταξη κοινωνικής ασφάλισης θα έχει 3 κεντρικά σημεία. Το ένα θα είναι η εθνική σύνταξη που θα χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό και θα εξαρτάται από τα δημοσιονομικά. To δεύτερο κομμάτι θα είναι το κύριο διανεμητικό μέρος που θα χρηματοδοτείται από τις εισφορές των ενεργών ασφαλισμένων και αυτό θα είναι εκτεθειμένο στον δημογραφικό κίνδυνο. Το τρίτο θα είναι το επικουρικό που θα χρηματοδοτείται από τις εισφορές του ίδιου του ασφαλισμένου και θα υπόκειται στον κίνδυνο της αγοράς».
2. «Ο δεύτερος λόγος σχετίζεται με την επάρκεια της σύνταξης. Πολλές μελέτες χωρών με ώριμα κεφαλαιοποιητικά συστήματα δείχνουν ότι στο μακροχρόνια διάστημα η διατηρησιμότητα του εισοδήματος είναι σημαντικά υψηλότερη από ο,τι στα διανεμητικά συστήματα, και ειδικά σε αυτά των κοινωνιών με γήρανση πληθυσμού. Επομένως, αναμένουμε ότι οι συντάξεις του νέου συστήματος θα είναι υψηλότερες σε σχέση με τις συντάξεις αυτού του συστήματος οδηγώντας σε υψηλότερα στάνταρ ζωής στη διάρκεια της συνταξιοδότησης για τους μελλοντικούς συνταξιούχους».
3. «Ο τρίτος λόγος έγκειται στο γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος των εισφορών του νέου συστήματος θα επενδυθεί στην ελληνική οικονομία, κάτι που θα τονώσει την παραγωγικότητα, τους μισθούς, την εργασία και το ΑΕΠ και εμμέσως δίνοντας ώθηση και στις μελλοντικές συντάξεις».
4. «Τέταρτο, ένα από τα μεγάλα προβλήματα στην Ελλάδα διαχρονικά ήταν η ανασφάλιστη εργασία. Το νέο σύστημα θα παρέχει ισχυρά αντικίνητρα για τέτοιου είδους δραστηριότητες, οδηγώντας σε καλύτερη λειτουργία το οικονομικό σύστημα ενώ θα βοηθήσει τους νέους εργαζομένους να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη τους στο ίδιο το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης».

Για τη σημασία που έχουν τα μαζικά δεδομένα και τις αβεβαιότητες που προκύπτουν για το θέμα των συντάξεων μίλησε και ο Γενικός Διευθυντής της MetLife για την Ελλάδα και την Κύπρο, Κυριάκος Αποστολίδης, που έδωσε αριθμητικά στοιχεία τα οποία επιβεβαιώνουν την ανάγκη για λήψη άμεσων αποφάσεων.

Για την Ελλάδα -τόνισε- ο οικονομικός δείκτης εξάρτησης, δηλαδή η αναλογία των δικαιούχων παροχών προς τον ενεργό πληθυσμό είναι 38%, στο τέλος όμως αυτής της δεκαετίας θα έχει φθάσει στο 46%, και στο τέλος του 2040 θα είναι 58%, δηλαδή «οι συνταξιοδοτούμενοι θα είναι περισσότεροι από εκείνους που συνεισφέρουν στο σύστημα».

Παράλληλα πρόσθεσε ότι αυτή τη στιγμή «έχουμε κατά μέσο όρο 20 χρόνια ζωής ως συνταξιούχοι, στο τέλος αυτής της δεκαετίας ωστόσο τα χρόνια αυτά κατά μέσο όρο θα έχουν γίνει 21,5 και με το τέλος του 2040 θα έχουν αυξηθεί στα 22,5».

Διευκρίνισε πως «σε ένα καλό σενάριο μέσα σε αυτές τις αβεβαιότητες, θα δούμε πολλά δεδομένα να συμψηφίζονται με τον ρυθμό αύξησης της εργασίας ή της μέσης αύξησης των εισφορών», επισημαίνοντας ωστόσο ότι «σήμερα τέτοιες βεβαιότητες δεν υπάρχουν».

Ταυτόχρονα, χαρακτήρισε και αυτός απαραίτητη την προσέγγιση του συνταξιοδοτικού μέσω του συστήματος των διαφορετικών πυλώνων, προσθέτοντας ότι ο χρόνος δεν είναι «φίλος μας» δεδομένων των τάσεων:

«Έχουμε κάθε λόγο να εργαστούμε για να φτιάξουμε ένα σχέδιο ενοποιημένων πυλώνων και να προσπαθήσουμε μέσα από αυτή τη σύνθεση να διασφαλίσουμε πραγματικά ένα επαρκές εισόδημα που θα αντικαταστήσει το υπάρχον, βασισμένο στα δεδομένα που αναγνωρίζουμε για τους πολίτες και τις κοινωνίες».

Από τη μεριά της, η πρόεδρος της Assuralia και CEO του P&V Group στο Βέλγιο, Χίλντε Βερνάιλεν, τάχθηκε επίσης υπέρ του συνδυασμού πολλών πυλώνων στο συνταξιοδοτικό.

«Πιστεύω ότι το σύστημα με τους πολλούς πυλώνες για τις συντάξεις στην Ευρώπη είναι πολύ σημαντικό και πρέπει να το κάνουμε όσο πιο ανθεκτικό γίνεται για το μέλλον. Το 75% των εργοδοτών έχουν έναν δεύτερο πυλώνα για τις συντάξεις. Θα θέλαμε όλοι οι εργαζόμενοι να έχουν αυτό τον δεύτερο πυλώνα συντάξεων. Ο τρίτος πυλώνας με τις ιδιωτικές εισφορές για συντάξεις έχει εντατικοποιηθεί με μέτρα φορολογικά, είναι πιο μικρό το ποσοστό, αλλά κάπου 3 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν και τον τρίτο πυλώνα σήμερα. Είναι σημαντικό αυτό το σύστημα με τους πολλούς πυλώνες καθώς συνδυάζει το κεφαλαιοποιητικό με το αναδιανεμητικό σύστημα. Αλλά πρέπει να γίνουν και αρκετά ακόμα, δεδομένης και της γήρανσης του πληθυσμού. Για να μπορούν όλοι να ζήσουν καλά, μετά την συνταξιοδότησή τους».

Στην ερώτηση αναφορικά με το τι είναι πιο σημαντικό να κάνουμε ώστε να πειστεί ο κόσμος να αποταμιεύσει και να βελτιωθεί έτσι η ανθεκτικότητα στις συντάξεις, τόσο κ. Τσακλόγλου όσο και ο κ. Αποστολίδης στάθηκε στη σημασία της ορθής πληροφόρησης του κόσμου σχετικά με το διακύβευμα ενός συνταξιοδοτικού βίου, ο έλεγχος του οποίου δεν θα βρίσκεται πλήρως στα χέρια του συνταξιούχου.

«Ο κυρίαρχος παράγοντας για αυτό είναι η Παιδεία και η αλλαγή κουλτούρας. Υπάρχει μια ευρύτερη ανάγκη να εξηγήσουμε στον κόσμο σε διαφορετικά σημεία της ζωής ότι πρέπει να πάρουν περισσότερο έλεγχο της δικής τους μοίρας. Και μερικές φορές πρέπει να εξηγήσεις τι είναι αυτό που συμβαίνει και τι είναι αυτό που τους επηρεάζει. Το ένα είναι η Παιδεία και το άλλο η διαφάνεια», σημείωσε ο κ. Αποστολίδης.

«Πρέπει να δίνουμε στους πολίτες όλη την πληροφόρηση και αυτή η πληροφόρηση λείπει αυτή τη στιγμή. Πρέπει να τους δώσουμε να καταλάβουν τη σημασία της αποταμίευσης για να έχουν καλή ζωή ως συνταξιούχοι. Οι άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι πρέπει να αποταμιεύσουν περισσότερο για τα χρόνια που θα είναι συνταξιούχοι, μόνο όταν είναι πολύ αργά. Επίσης, οι άνθρωποι αναλαμβάνουν δράση όταν έχουν κίνητρα», υπογράμμισε από τη μεριά του ο κ. Τσακλόγλου.