Σε αυτό και άλλα σημαντικά συμπεράσματα έφτασαν όσοι συμμετείχαν στην παρουσίαση του βιβλίου του Τάσου Γιαννίτση για το ασφαλιστικό σύστημα και τη σχέση του με το μέλλον της Ελλάδας.
Ρεπορτάζ: Νικόλας Εμμανουήλ
“Είναι μεγάλο λάθος να βλέπουμε το ασφαλιστικό ως ένα μεμονωμένο σοβαρό κίνδυνο. Aποτελεί τμήμα ενός συνόλου επικίνδυνων απειλών που θα κυριαρχήσουν στην τρέχουσα δεκαετία”, ανέφερε ο ομότιμος καθηγητής Οικονομικών Επιστημών, Τάσος Γιαννίτσης κατά τη παρουσίαση του νέου του βιβλίου με τίτλο «Ασφαλιστικό, Ανάπτυξη, Μακροοικονομία: Οι κρίσιμες διασυνδέσεις», η οποία πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά τη Δευτέρα 30 Νοεμβρίου.
Από εδώ και πέρα δεν θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις μόνο του ασφαλιστικού, αλλά τις επιπτώσεις του ασφαλιστικού σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις μιας σειράς άλλων κινδύνων. Κάνει πολύ μεγάλη διαφορά αν έχεις να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα μόνο του ή αν αυτό αποτελεί κρίκο σε μία αλυσίδα ή σε ένα παζλ αρκετών άλλων μεγάλων προβλημάτων” εξήγησε ο καθηγητής και Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων επί ΠΑΣΟΚ.
Αναφερόμενος σε καταστάσεις, τις οποίες αν και γνωρίζουμε, δεν συνδέουμε μεταξύ τους, όπως: Η κλιματική αλλαγή, οι παρατεταμένες μακροοικονομικές ανισορροπίες και παραγωγικές αδυναμίες της χώρας, η γήρανση του πληθυσμού όπου είμαστε σε μία από τις χειρότερες θέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θέματα άμυνας και δαπανών για εξοπλισμούς και οι ελληνοτουρκικές εντάσεις. Ακόμα είναι οι ραγδαίες διεθνείς ανακατατάξεις στις νέες τεχνολογίες χωρίς να ξέρουμε που θα βρεθεί η Ελλάδα στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται καθώς επίσης, θέματα ανισότητας, φτώχειας και κοινωνικών εντάσεων έχουν σοβαρές επιπτώσεις τόσο στην ανάπτυξη όσο και στο πολιτικό και κοινωνικό πεδίο.
Την διαχείριση των κινδύνων αυτών δυσκολεύει περαιτέρω ένα ασφαλιστικό σύστημα που βρίσκεται στο μεταίχμιο της βιωσιμότητας και διατρέχει διαρκώς τον κίνδυνο επιδείνωσης.
“Το ασφαλιστικό δεν είναι ένα δέντρο μόνο του, αλλά ένα δέντρο σε ένα δάσος συνολικά”, είπε χαρακτηριστικά ο Πάνος Τσακλόγλου, Υφυπουργός Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων, Καθ. Οικονομικού Παν/μίου Αθηνών, συμπληρώνοντας πως αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τομείς στη χώρα μας όπου επιβάλλεται να γίνουν μεταρρυθμίσεις.
Και συνέχισε: “Θα μπορούσε το συνταξιοδοτικό αντί για τροχοπέδη όπως συμβαίνει με την περίπτωση της Ελλάδας – να γίνει μοχλός ανάπτυξης. Αυτό θα μπορούσε να γίνει μέσω της αναμόρφωσης της επικουρικής ασφάλισης με εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος, με τη δημιουργία ατομικών λογαριασμών και με την επένδυση των αντίστοιχων ποσών πρωτίστως στην οικονομία μας. Οι επενδύσεις είναι αυτές που απογειώνουν την ελληνική οικονομία. Χαμηλές επενδύσεις σημαίνουν χαμηλή οικονομική μεγέθυνση”.
Ο κ. Τσακλόγλου υπενθύμισε πως παραπάνω από τα 3/4 της αύξησης του δημόσιου χρέους στη δεκαετία του 2000, δηλαδή στη δεκαετία πριν από την κρίση, οφείλονται στις μεταβιβάσεις του δημοσίου προϋπολογισμού προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Αυτό το νούμερο δείχνει την καθοριστική σημασία την οποία είχε η μη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος στην μεγάλη περιπέτεια που πέρασε η χώρα την προηγούμενη δεκαετία.
Το ασφαλιστικό είναι συνδιαμορφωτής της μακροοικονομίας και των αναπτυξιακών προοπτικών, μια αλληλεξάρτηση πλέον αυτονόητη και λόγω του πολύ μεγάλου οικονομικού μεγέθους της ασφαλιστικής δαπάνης, την οποία δεν πρέπει καθόλου να την αγνοούμε”, συμπλήρωσε και ο Σταύρος Θωμαδάκης, Ομ. Καθ. Χρηματοοικονομικής ΕΚΠΑ, Πρόεδρος International Ethics Standards Board of Accountants
Στην ουσία, συνέχισε, το ασφαλιστικό είναι μια εθνική διαχείριση κινδύνου. Προστατεύοντας μια ομάδα πληθυσμού, μεταθέτεις τον κίνδυνο σε κάποια άλλη. Σε κάθε ρύθμιση πρέπει να εξετάζεται ποιους προστατεύει και ποιους επιβαρύνει και πόσο. Αυτού του είδους η ανάλυση είναι απαραίτητη σε μία εθνική στρατηγική διαχείρισης κινδύνων. Αν λόγου χάρη επιβαρύνεται δυσανάλογα η ενεργός γενιά εργαζομένων, αυτό θα βλάψει προφανώς και την κοινωνική δικαιοσύνη και την αναπτυξιακή ικανότητα της χώρας.
Οι παγκόσμιοι κίνδυνοι που αναφέρθηκαν παραπάνω, εξειδικεύονται κατά περιοχή και κατά χώρα και αναδεικνύουν το ρόλο του δημοσίου ως ασφαλιστή πρώτης ή ασφαλιστή εσχάτης προσφυγής. Αυτό φαίνεται καθαρά σήμερα με την κρίση Covid. Η ανάγκη αντιμετώπισης τέτοιων κινδύνων καθορίζει το ζητούμενο της κοινωνικής ασφάλισης: την προστασία ζωής και υγείας, περιουσίας, υποδομών, τροφοδοτικών αλυσίδων. Η καταπολέμηση των κινδύνων είναι το ένα ζητούμενο. Το άλλο είναι η προφύλαξη από τις επιπτώσεις τους.
Η Ελλάδα είναι χώρα με ταχύτατη δημογραφική γήρανση. Για να έχουμε αξιοπρεπείς συντάξεις στο μέλλον θα πρέπει να τηρηθούν δύο προϋποθέσεις. Η πρώτη προϋπόθεση είναι ότι αυτά τα λίγα παιδιά τα οποία κάνουμε εμείς οι Έλληνες, θα πρέπει να έχουν πάρα πολύ υψηλή παραγωγικότητα αλλά προηγουμένως θα πρέπει να μείνουν στη χώρα και να μη φύγουν στο εξωτερικό! Για να αυξήσουμε την παραγωγικότητα πρέπει να έχουμε σταδιακή στροφή πόρων σε τομείς που αυξάνουν την παραγωγικότητα, όπως εκπαίδευση, κατάρτιση, έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη, υποδομές. Σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σε αυτά τα πεδία υστερούμε σημαντικά.
Η δεύτερη προϋπόθεση είναι να μην έχουμε πολύ υψηλούς φόρους, γιατί τα παιδιά μας θα σηκωθούν και θα φύγουν για άλλες χώρες όπου οι φορολογικοί συντελεστές είναι χαμηλότεροι. Σε ένα διανεμητικό σύστημα όμως, όπως το δικό μας, οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης είναι καθαρή φορολογία.
Το συνταξιοδοτικό γεννά και αναπαράγει ανισότητες τόσο διαγενεακές όσο και κοινωνικές. Στη διάρκεια της κρίσης, το ποσοστό φτώχειας των νεότερων γενεών και ειδικά παιδικής φτώχειας, ήταν σημαντικά υψηλότερο από το ποσοστό φτώχειας της τρίτης ηλικίας. Τα υψηλά ελλείμματα στα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης συνεπάγονται φόρους που πολλές φορές επιβαρύνουν χαμηλά και μεσαία στρώματα. Αυτά όλα τα αναδεικνύει πολύ καλά το βιβλίο, τόνισε ο Γιώργος Χουλιαράκης, πρώην Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, Senior Fellow Harvard Kennedy School.
Ο κ. Χουλιαράκης επισήμανε πως η αύξηση των δαπανών στον τομέα της υγείας τα επόμενα δέκα χρόνια θα ασκήσει εξαιρετικά μεγάλη πίεση στον προϋπολογισμό και στις δαπάνες και φυσικά και στην κοινωνική ασφάλιση. Η χώρα δεν θα είναι σε θέση να διαχειριστεί εύκολα αυτή την πολλαπλή πίεση ή τη διαχείριση εκτάκτων κινδύνων, επεσήμανε.
Ο κ. Γιαννίτσης είπε για το βιβλίο του:
[box]Όταν μιλάμε για μεταρρυθμίσεις είτε στο ασφαλιστικό είτε οπουδήποτε αλλού, σημαίνει ότι ως κοινωνία, ως σύστημα πολιτικό, οικονομικό ή οτιδήποτε, έχουμε αμελήσει για πάρα πολύ μεγάλο χρόνο να κάνουμε μικρές αλλαγές που δεν θα οδηγούσαν στη συσσώρευση προβλημάτων που σήμερα απαιτούν μεταρρυθμίσεις. Και μία μεταρρύθμιση έχει ένα πολύ σοβαρό κόστος κάθε φορά. Το ερώτημα είναι πώς σε μία κοινωνία ή πολιτικά συστήματα που αρνούνται να κάνουν μικρές αλλαγές, θα γίνουν μεγάλες αλλαγές και μάλιστα σε πάρα πολλά πεδία.
Το δεύτερο είναι ότι η κυβέρνηση, η όποια κυβέρνηση τύχει να θελήσει να κάνει μία μεταρρύθμιση π.χ. στο ασφαλιστικό ή όπου αλλού, αλλά μιλάω για μεταρρύθμιση, δεν μιλάω για κάποιες αλλαγές εδώ ή εκεί, έχει να πληρώσει το μαζεμένο κόστος που έχει προκαλέσει η αδράνεια όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων. Είτε η αδράνεια είτε κάποιες ενέργειες. Αυτό κάνει τα πράγματα πάρα πολύ δύσκολα. Πολιτικά τα κάνει δύσκολα.
Το ερώτημα με το οποίο τελειώνει το βιβλίο είναι το εξής:
Μία χώρα η οποία συχνά και για πολλά θέματα κυριαρχείται από πεθαμένες ιδέες πεθαμένων προσώπων, πώς θα απαλλαγεί από τέτοια σύνδρομα για να πάει μπροστά; Και το δεύτερο ερώτημα είναι αν εμείς τα παιδιά, σε εισαγωγικά βέβαια, της μεταπολίτευσης, θα θελήσουμε κάποτε να κατανοήσουμε τι κάναμε για να εξασφαλίσουμε στους εαυτούς μας ένα ένδοξο παρελθόν και ένα καλό μέλλον, με τα αποτελέσματα που όλοι γνωρίζουμε. Θα αναζητήσουμε άραγε απαντήσεις για το τι, παρόλα αυτά, μπορούμε να κάνουμε για το μέλλον της χώρας όσο μπορούμε;[/box]
No comment yet, add your voice below!