Προσδοκίες για τη θεραπεία του καρκίνου – που βρισκόμαστε σήμερα

Η πρόσφατη ανακοίνωση επιστημόνων στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ της Βρετανίας αναφορικά με την ανακάλυψη ενός λεμφοκυττάρου στο αίμα που δείχνει ότι μπορεί να επιτίθεται σε όλους τους καρκινικούς όγκους, δημιουργεί μεγάλες προσδοκίες για τη θεραπεία του καρκίνου. Ταυτόχρονα, δημιουργεί ερωτήματα σχετικά με το πότε η σημαντική αυτή ανακάλυψη, αν επιβεβαιωθεί, θα είναι έτοιμη προς χρήση στον άνθρωπο; Μέχρι τότε τι κάνουμε και πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τον καρκίνο;

Όπως δήλωσε μιλώντας στο Underwriter ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας Ευάγγελος Φιλόπουλος, «η επιστήμη τα τελευταία χρόνια μας εκπλήσσει ευχάριστα με τις συνεχείς ανακαλύψεις σε πολλά επίπεδα, ιδίως στη γενετική, στη μοριακή βιολογία, στην ανοσοθεραπεία, σε καινοτόμα φάρμακα κ.λπ.. Η συγκεκριμένη διαπίστωση ενός Τ- λεμφοκυττάρου που είναι ικανό να επιτίθεται σε διάφορες μορφές καρκινικών  κυττάρων είναι μια πρόοδος».

Διευκρίνισε ωστόσο πως «είναι ακόμα πολύ νωρίς για να είμαστε ενθουσιώδης στο κατά πόσο αυτό το εύρημα αποβεί σε θετικό και πολύ παραγωγικό στον άνθρωπο. Είμαστε ακόμη σε αρχικά στάδια της έρευνας και δεν ξέρουμε πως θα εξελιχθεί».

Σύμφωνα με τον κ. Φιλόπουλο, «αυτή τη στιγμή τρέχουν 800 κλινικές μελέτες με ανοσοθεραπευτικές παρεμβάσεις και προέκυψαν ανοσοθεραπευτικές τεχνικές που είχαν πολύ καλά αποτελέσματα, αλλά συνοδεύονταν και από παρενέργειες στους ανθρώπους, τις οποίες δεν είχαν υπολογίσει». Επομένως, σημείωσε, «κάθε πρόοδος είναι καλοδεχούμενη και συνοδεύεται από τις ευχές μας, αλλά κρατάμε την ψύχραιμη στάση μέχρι να δούμε να ολοκληρώνεται όλη η διαδικασία της έρευνας».

Ο κ. Φιλόπουλος εκτίμησε ότι τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης ανακάλυψης θα προκύψουν μετά από αρκετά χρόνια καθώς τα σχετικά πρωτόκολλα προβλέπουν δοκιμές σε πειραματόζωα, σε διαφορετικές φάσεις, στη συνέχεια σε ανθρώπους, να μελετηθούν οι παρενέργειες, ποια είναι πιο τοξική επίδραση, ποιους πραγματικά καρκίνους αφορά.  Ακολούθως, γίνεται επιλογή ασθενών με διαφορετικούς καρκίνους και στην τρίτη φάση κλινικών δοκιμών, συγκρίνεται η νέα θεραπεία με την κλασική, υπάρχουσα θεραπεία αναφορικά με τα οφέλη. Ταυτόχρονα, υπάρχουν στάδια που αφορούν σε ελέγχους και κανονισμούς για την ασφάλεια των ασθενών.

Με το βλέμμα στο …σήμερα

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας αναφερόμενος στο σήμερα, τόνισε πως «έχουμε μεγάλη πρόοδο και έχει μετατραπεί μια ομάδα από συνηθισμένους καρκίνους σε χρόνια νόσο, που είναι πολύ μεγάλο επίτευγμα». Υπογράμμισε ωστόσο ότι «έχουμε στέρεες γνώσεις για τη μεγάλη συμβολή του υγιεινού τρόπου ζωής και του περιβάλλοντος που ζούμε και εργαζόμαστε, στη σημαντική μείωση των ποσοστών εμφάνισης των καρκίνων. Η συζήτηση για την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση, είναι βαθύτατα επιστημονική και έχει πολλαπλές επιρροές από οποιαδήποτε πειραματική εργασία στο κόσμο».

Σύμφωνα με τον κ. Φιλόπουλο, «ο υγιεινός τρόπος ζωής και η κατάργηση των τζακιών στα αστικά κέντρα, θα γλυτώσει χιλιάδες πρόωρους θανάτους από καρκίνο». Όπως είπε, το τζάκι προκαλεί ατμοσφαιρική ρύπανση πολύ μεγαλύτερη από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων και εκτίμησε ότι μετά από 10-20 χρόνια θα φανούν οι επιπτώσεις.

Σημειώνεται ότι ο καρκίνος αποτελεί την 1η αιτία θανάτου στη χώρα μας, όταν περισσότεροι από ένας στους τρεις καρκίνους θα μπορούσε να προληφθεί με την υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής. Παγκοσμίως, τα νέα κρούσματα καρκίνου το 2018 υπολογίζονται σε 18 εκατομμύρια και εκτιμάται ότι το 2025 θα φθάσουν στα 19,3 εκατομμύρια. Σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, οι θάνατοι από καρκίνο παγκοσμίως πλησιάζουν τα 10 εκατομμύρια ετησίως. Στη χώρα μας εκτιμάται ότι παρουσιάστηκαν 67.000 νέα κρούσματα καρκίνου και περίπου 32.000 θάνατοι ετησίως.

Τι ανακάλυψαν οι επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ

Οι Βρετανοί επιστήμονες ερευνούσαν τρόπους με τους οποίους το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στον καρκίνο και ανακάλυψαν ένα νέο Τ-λεμφοκύτταρο που φαίνεται να επιτίθεται στα καρκινικά κύτταρα χωρίς να προσβάλλει τα υγιή.

Σήμερα, τα Τ-λεμφοκύτταρα ενός ασθενούς εξάγονται, τροποποιούνται γενετικά ώστε να επιτίθενται σε καρκινικά κύτταρα, που εκφράζουν έναν συγκεκριμένο υποδοχέα (μόριο στην επιφάνειά τους), το αντιγόνο των ανθρώπινων λευκοκυττάρων (HLA) και στη συνέχεια επανεισάγονται στον οργανισμό του ασθενούς. Αυτά τα τροποποιημένα Τ-λευκοκύτταρα χρησιμοποιούνται στη θεραπεία συγκεκριμένων μορφών καρκίνου και οι σχετικές θεραπείες είναι προσωποποιημένες.

Με τη νέα ανακάλυψη, σύμφωνα με τον επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, καθηγητή Αντριου Σιούελ, «υπάρχει μια πιθανότητα να μπορεί να θεραπευτεί ο κάθε ασθενής. Προηγουμένως κανείς δεν πίστευε πως κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατό (…) Εγείρεται η προοπτική μιας κοινής θεραπείας για όλους τους καρκίνους, όπου ένας μόνος τύπος Τ-λεμφοκυττάρου θα μπορούσε να είναι ικανός να καταστρέφει πολλές διαφορετικές μορφές καρκίνου».

Με βάση τη δημοσίευση των ερευνητών, Τ-λεμφοκύτταρα με το νεοανακαλυφθέντα υποδοχέα συνδέονται με το μόριο MR1 που εμφανίζεται στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων, καταστρέφοντας τα και αφήνοντας άθικτα τα υγιή κύτταρα. Το μόριο MR1 είναι ίδιο σε όλους τους ανθρώπους.

Αν και ο ακριβής μηχανισμός με τον οποίο γίνεται αυτή η διαδικασία απαιτεί ακόμα περαιτέρω μελέτη, οι ερευνητές του Κάρντιφ δηλώνουν ότι επιβεβαίωσαν σε πειράματα με ποντίκια στο εργαστήριο πως το συγκεκριμένο Τ-λεμφοκύτταρο καταπολεμά αποτελεσματικά όλα τα είδη καρκίνου που δοκίμασαν.

Η σχετική δημοσίευση της έρευνας έγινε στο περιοδικό ανοσολογίας “Nature Immunology”.