Skip to content

Επαγγελματικά ταμεία: Γιατί είναι αναγκαίος ο δεύτερος πυλώνας κοινωνικής ασφάλισης

Στα πλαίσια του πρόσφατου ασφαλιστικού συνεδρίου της Ναυτεμπορικής ο πρόεδρος της ΕΑΔΕ και του ΠΣΣΑΣ Δημήτρης Γαβαλάκης “μεταμορφώθηκε” σε τριαντάχρονο που έρχεται αντιμέτωπος για πρώτη φορά με το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα. Δείτε σε τι συμπεράσματα κατέληξε.

Η ομιλία έχει ενδιαφέρον γιατί αναδεικνύει την ανάγκη δημιουργίας ατομικών αποταμιευτικών συνταξιοδοτικών λογαριασμών, όσο και την ανάγκη θέσπισης λιγότερων εισφορών με την πρόβλεψη, ένα μέρος απο αυτές, να επιλέγει ο πολίτης σε ποιο πυλώνα θα κατευθύνεται.

κ. Δ.Γαβαλάκης (Πρόεδρος Π.Σ.Σ.Α.Σ.)
κ. Δ.Γαβαλάκης (Πρόεδρος Π.Σ.Σ.Α.Σ.)

του Δημήτρη Γαβαλάκη

Τρεις πυλώνες ασφάλισης, επαγγελματικά ταμεία: μια συζήτηση που κρατά σχεδόν 15 χρόνια και δείχνει πάντα σαν να είναι μια νέα συζήτηση, μια νέα  πρόκληση. Και αν δεν υπήρχε κόστος καθυστέρησης δεν θα ενοχλούσε,  αφορά όμως τις συνθήκες επιβίωσης ανθρώπων σε ηλικία που εάν το οικονομικό τους απόθεμα δεν είναι επαρκές, τότε δεν υπάρχει το περιθώριο διόρθωσης.

Όντας 25 χρόνια στον χώρο της Ασφαλιστικής διαμεσολάβησης και εκπροσωπώντας τους ανθρώπους της, αυτούς δηλαδή που σε άμεση επαφή με τον άνθρωπο, συζητούν και αναζητούν λύσεις για τους οικονομικούς τους κινδύνους, επιτρέψτε μου καταρχήν να προσεγγίσω την αρχιτεκτονική των συστημάτων ασφάλισης είτε 3 πυλώνων είτε 5 ίσως , όπως ήδη συζητείται –  από την μεριά του εργαζόμενου πολίτη.

Οικονομικός κίνδυνος άλλωστε είναι η συνταξιοδότηση, η στιγμή δηλαδή που αναγκάζεσαι να αποσυρθείς από την παραγωγική διαδικασία και να μηδενίσει το εισόδημα σου από την εργασία. Είναι εκείνη την στιγμή όπου η μακροζωία είναι ευχή, αλλά ταυτόχρονα η εξασφάλιση ισόβιων εισοδημάτων για αξιοπρεπή επιβίωση φαντάζει άλυτο πρόβλημα. Τι ειρωνεία.

Υποδυόμενος λοιπόν ένα νέο που σήμερα ξεκινά τον εργασιακό του βίο, ας πούμε στα 30 μου θα έπρεπε από το εισόδημα μου να διαθέτω ένα ποσοστό στον 1ο υποχρεωτικό πυλώνα που εξασφαλίζει την αλληλεγγύη τον γενεών αλλά και υπηρετεί κανόνες αναδιανομής  (η φορολογία δεν υπηρετεί αυτή την λογική … )

Όμως προβληματίζομαι. Όταν  θα είμαι συνταξιούχος τι ποσό το μήνα θα μπορούν οι τότε εργαζόμενοι να μου αποδίδουν με την σειρά τους; ποια θα είναι τα επίπεδα της απασχόλησης,  η γήρανση του πληθυσμού –  η υπογεννητικότητα δηλαδή αλλά και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής; σε ποια επίπεδα θα οδηγήσουν το ποσό που η κοινωνία θα συνεισφέρει για την επιβίωση μου;

Και η αλήθεια βέβαια είναι ότι για να τα σκεφτώ αυτά μάλλον έχω αυξημένη κοινωνική συνείδηση και αμύνομαι στον πειρασμό της εισφοροδιαφυγής, παρότι το ύψος των εισφορών που έχει θεσπιστεί με βάζει στον πειρασμό…

Πάει λοιπόν ένα σημαντικό μέρος του εισοδήματος μου, 20 % επιπλέον της φορολογίας ή και παραπάνω, εάν υφίσταται υποχρεωτική επικουρική.

Και πάμε στον δεύτερο πυλώνα: επαγγελματικά ταμεία ή άλλες μορφες επικουρικής σύνταξης ή εφαπαξ.

Πρέπει να είναι υποχρεωτικός; Προβληματίζομαι εκ νέου. Λειτουργεί κεφαλαιοποιητικά ή και με στοιχεία διανεμητικού χαρακτήρα; Μάλλον το πρώτο, άλλωστε το χρέος μου στην κοινωνία το έκανα με τον 1ο πυλώνα και τις ανάλογες εισφορές. Βέβαια πια τα περιθώρια μου για επιπλέον εισφορές είναι περιορισμένα,  και εν τέλη ποια θα είναι η  προσδοκούμενη ανταποδοτικότητα, και με ποιους επενδυτικούς κινδύνους; Η πρόσφατη έκθεση της EIOPA για τα τεστ αντοχής επαγγελματικών ταμείων, αν μη τι άλλο δεν με αφήνει ασυγκίνητο για το αν εκεί πρέπει να είναι όλες οι υπόλοιπες  συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις μου.

Άλλωστε η ευρωπαϊκή προσέγγιση της δημιουργίας του 2ου πυλώνα δείχνει την ανάγκη χρηματοδότησης συνολικά του ευρωπαϊκού οικονομικού οικοδομήματος στο απώτερο μέλλον. Οι κίνδυνοι υπαρκτοί και παραμονεύουν και αφορούν, θυμίζω, την επιβίωση μου σε ηλικία που δεν θα έχω εναλλακτικές.

Να εμπλέκεται το κράτος στον 2ο πυλώνα; μάλλον όχι. Άλλωστε κυριαρχεί στον 1ο πυλώνα και η έκθεση μου σε κινδύνους καλύτερα να μην είναι μονοδιάστατη . Άσε που το κράτος δεν έχει αποδείξει ότι τα καταφέρνει και πολύ καλά.

Και τι επιπλέον ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος μπορώ να καταβάλω για την αποταμίευση μου, έχοντας ήδη δεσμεύσει σημαντικό ποσοστό στον 1ο πυλώνα και στην φορολογία, μέσω άλλωστε της οποίας, θεωρητικά, το κράτος εγγυάται την εθνική συνταξη;

Άσε που πρόσφατα υπολόγισα ότι εάν ανελλιπώς για 37 χρόνια (θυμίζω για το παράδειγμα, έγινα 30 ετών…) αποταμιεύω με όποιο τρόπο το 15 % του ετήσιου εισοδήματος μου και εάν ακόμα επιτύχω μέση ετήσια απόδοση των χρήματων μου πριν και μετά την συνταξιοδότηση 2 %  (ας παραβλέψω κάθε επενδυτικό κίνδυνο), με το ζόρι θα εξασφαλίσω το 50% του μέσου εισοδήματος που είχα στον εργάσιμο βίο μου  και αυτό μέχρι τα 85 –  το νου μου να έχω να μην ζήσω περισσότερο…

Και επειδή το επίπεδο συνειδητοποίησης μου δεν μπορεί δα να έχει φθάσει σε τόσο ψηλά επίπεδα και σε τέτοια ηλικία, μάλλον δεν θα το κάνω ανελλιπώς, άσε που η ανεργία καραδοκεί. Και φυσικά, με αυτά τα δεδομένα, ο 3ος πυλώνας είναι απρόσιτος για μένα…

Και εάν η νομοθεσία υποχρεώνει τον 2ο πυλώνα όχι μόνο σε επίπεδο ύψους εισφορών αλλά και σε μεθοδολογία  κεφαλαιοποίησης, τότε θα μειώνει περαιτέρω την ατομική ευθύνη, αδρανοποιώντας την ανάγκη για ενεργή συμμετοχή μου στον σχεδιασμό των συνταξιοδοτικών μου λύσεων.

Συμπέρασμα:

  • [box]Ναι στην τμηματοποίηση των εισφορών υποχρεωτικών κ εθελοντικών και άρα των προσόδων, κατά την συνταξιοδότηση, με καταμερισμό που ίσως να αγγίζει και περισσότερους από 3 πυλώνες.
  • Ναι στην πρόβλεψη η ασφαλιστική βιομηχανία να συμμετέχει σε κάθε τμήμα πέρα του 1ο πυλώνα.
  • Ναι στα φορολογικά κίνητρα για μακροχρόνια διακράτηση συνταξιοδοτικών λογαριασμών ώστε να υποκαθιστά σε κάποιο βαθμό την έλλειψη συνειδητοποίησης και ταυτόχρονα να εξισορροπεί πιθανούς μελλοντικούς επενδυτικούς κινδύνους. [box]

Η Πολιτεία οφείλει να βοηθά τους πολίτες της να συνειδητοποιούν την ατομική τους ευθύνη και ταυτοχρονα να τους βοηθά ουσιαστικά να ανταποκριθούν σε αυτή.

Πεποίθηση μου είναι ότι το ποσοστό εισφορών κάθε εργαζομένου ή αυτοαπασχολούμενο που νομοθετείται πρέπει να περιλαμβάνει και ένα τμήμα ανταποδοτικής σύνταξης κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα σε συγκεκριμένο ποσοστό, δίνοντας ομως στον πολίτη το δικαίωμα επιλογής του τρόπου της συνταξιοδοτικής αποταμίευσης.

No comment yet, add your voice below!


Add a Comment

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *