Skip to content

Θεσσαλονίκη: ο μεγάλος ρόλος που έπαιξαν οι ασφαλιστές στην ιστορία της

Με αφορμή τις επετειακές εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη για τα 100 χρόνια από την θρυλική πυρκαγιά του 1917 που ισοπέδωσε τη πόλη, το “Underwriter.gr” παρουσιάζει εν συντομία την ασφαλιστική πτυχή του γεγονότος, ιστορικού όχι μόνο για την ίδια την πόλη αλλά και για την μέχρι τότε ελληνική ασφαλιστική αγορά. Ακόμη, μικρό ρεπορτάζ για την πορεία του κλάδου πυρός σήμερα στην πόλη.

της Βάσως Βεγίρη

v.vegiri@underwriter.gr

Υπό τη μορφή οργανωμένου Επαγγελματικού Σωματείου, οι ασφαλιστικοί πράκτορες της Θεσσαλονίκης και ευρύτερα της Βόρειας Ελλάδας, καταγράφονται στην Ιστορία το 1933, έτος ίδρυσης του «Συνδέσμου Πρακτόρων Πυρασφαλειών Θεσσαλονίκης», προγόνου του μεταγενέστερου «Συνδέσμου Ασφαλιστικών Πρακτόρων Βορείου Ελλάδος» (μεσολαβούν τέσσερις τροποποιήσεις Καταστατικού και δύο αλλαγές επωνυμίας), ο οποίος δυστυχώς τα τελευταία χρόνια έχει αδρανοποιηθεί. Η συμβολή, όμως, των ασφαλιστικών πρακτόρων στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας είναι καταγεγραμμένη ιστορικά πολύ πιο πριν, από τον 19ο αιώνα.

17706.202311.largeΆνθρωποι χαρισματικοί και προνοητικοί, πολίτες του κόσμου πλούσιοι σε ιδέες και διορατικότητα, οι πρώτοι ασφαλιστικοί πράκτορες ζουν και δραστηριοποιούνται στην τουρκοκρατούμενη ακόμη Θεσσαλονίκη, αντιπροσωπεύοντας τις μεγάλες ευρωπαϊκές ασφαλιστικές εταιρείες της εποχής τους, όταν ακόμη στην πόλη δεν υπάρχει καμία γηγενής ασφαλιστική εταιρεία, αλλά και στην ελεύθερη Ελλάδα υπάρχει μόνο μία (η Εθνική Ασφαλιστική, από το 1891). Είναι οι ίδιοι άνθρωποι, που πρωτοστατούν στη συνέχεια στη «μάχη» για την καταβολή των αποζημιώσεων για τις καταστροφές της μυθικής πυρκαγιάς του 1917, αποκαθιστώντας την ιστορική αλήθεια και το περί δικαίου αίσθημα, και διασφαλίζοντας με τις πρωτοβουλίες τους την ανοικοδόμηση της πόλης.

7 Αυγούστου 1917, βράδυ: Η “ασφάλεια” είναι ένα συναίσθημα τουλάχιστον ουτοπικό για τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης. Το μεσημέρι της 5ης Αυγούστου, δύο ημέρες πριν, έχει ξεσπάσει η καταστροφικότερη στα χρονικά της πόλης πυρκαγιά (έχουν προηγηθεί οι πυρκαγιές του 1849, του 1877, του 1890 και το 1910). Αυτή τη φορά οι φλόγες αποτεφρώνουν την πρώτη ημέρα την περιοχή από την Πύλη του Βαρδαρίου μέχρι το εμπορικό κέντρο της πόλης, το λιμάνι, την πλατεία Ελευθερίας και τη μισή παραλιακή λεωφόρο με τη “βοήθεια”‘ του Βαρδάρη και από το βράδυ της δεύτερης και την τρίτη ημέρα, συνεχίζουν ανελέητες από την Ερμού και την Εγνατία μέχρι τον ιερό ναό του Αγίου Δημητρίου και το Κονάκι, καθώς ο άνεμος έχει γυρίσει σε νοτιά.

πυρκαγια-6Η ύπαρξη δόλου ως αίτιο της πυρκαγιάς δεν περνά καν ως υποψία από την κοινή γνώμη, λόγω και του μεγάλου αριθμού των πυρκαγιών που  – όπως προαναφέρεται – έχει βιώσει η πόλη στο παρελθόν. Τίθεται όμως επί τάπητος από τις βρετανικές ασφαλιστικές εταιρείες, που προσπαθούν να αποφύγουν την καταβολή αποζημιώσεων, όπως προκύπτει από τα επίσημα κρατικά βρετανικά αρχεία. Το αγγλικό υπουργείο Εξωτερικών ωστόσο μαζί με τις βρετανικές στρατιωτικές αρχές αντικρούουν τους ισχυρισμούς αυτούς, ενώ στο μεταξύ η ελληνική δικαιοσύνη έχει αθωώσει από κάθε κατηγορία του δόλου τις δυο κατοίκους της οδού Ολύμπου 3 (“Παρασκευούλα Κων.Αδάμ και Δόμνα θυγ. Γ.Σαββόγλου”) , που είχαν ξεχάσει το τηγάνι με το λάδι στη φωτιά, κατορθώνοντας τόσο απλά και τόσο κωμικοτραγικά να κάψουν την πόλη και να γραφτούν και οι ίδιες στην ιστορία της με…πύρινα γράμματα.

Καθοριστική, όμως, για την καταβολή των αποζημιώσεων και την αναβίωση της πόλης ήταν η συμβολή των εν Θεσσαλονίκη πρακτόρων των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών εταιρειών της εποχής. Πρωτοστάτης, ο Νικόλαος Μάνος, ασφαλιστικός πράκτορας στη Θεσσαλονίκη από το 1898 (επί Οθωμανικής ακόμη κυριαρχίας) και ιδρυτικό στέλεχος τόσο του “Συνδικάτου των εν Θεσσαλονίκη εργαζομένων Εταιρειών Ασφάλειας κατά του Πυρός” το 1901, όσο και εν συνεχεία στα 1933 του “Συνδέσμου Πρακτόρων Πυρασφαλειών Θεσσαλονίκης”. Ο Νικόλαος Μάνος εξελέγη κατόπιν Δήμαρχος Θεσσαλονίκης το 1929 και το 1934. Στη συγκεκριμένη περίοδο, εξάλλου, στη Θεσσαλονίκη η τοπική ασφαλιστική αγορά παρουσίαζε δραστηριότητα σε τρεις τομείς (ασφάλειες πυρός, ζωής και ναυτικές ασφαλίσεις) με πρωταγωνιστές αποκλειστικά και μόνο πράκτορες, εκπροσώπους των μεγάλων ευρωπαϊκών ασφαλιστικών εταιρειών της εποχής και της μοναδικής τότε ελληνικής ασφαλιστικής εταιρείας, της Εθνικής Ασφαλιστικής, που διατηρούσε “Γενικό Πρακτορείον” στη Θεσσαλονίκη.

πυρκαγια-1Τελικά τα “σπασμένα” ή μάλλον καλύτερα τα “αποκαϊδια” του 1917 πληρώνουν χάρη στην επιμονή των ντόπιων ασφαλιστικών πρακτόρων συνολικά 15 εταιρείες, σύμφωνα με δημοσιεύματα του τοπικού τύπου. Η εφημερίδα “Μακεδονία” αναφέρει σχετικά ότι 15 εταιρείες ανέλαβαν να καταβάλουν αποζημιώσεις ύψους 96.350.000 δρχ, ποσό αστρονομικό για την εποχή. Το μεγαλύτερο μέρος (30 εκατ.δρχ.) κατέβαλε η North British και ακολουθεί η Sun με 12 εκατ..δρχ., η Assicorazioni Generali με 10 εκατ.δρχ., η Northern με 6,25 εκατ.δρχ., ενώ από 5 εκατ.δρχ. κατέβαλαν οι Baloise, Patriotic, Societe Ottomane και η Εθνική Ελλάδος, από 3 εκατ.δρχ. η Union of London και η Riunione Adriatica, 2,5 εκατ.δρχ. η Lancashire, 2 εκατ.δρχ. η Generali, 1,2 εκατ.δρχ. η Western και 0,4 εκατ.δρχ. η Central.

Χαρακτηριστική είναι η αναφορά στην συγκεκριμένη πυρκαγιά ως γεγονός που συντάραξε το Πανελλήνιο και ως “μνημειώδες από άποψη ασφαλιστικού ενδιαφέροντος γεγονός” στο Ιστορικό Λεύκωμα της Εθνικής Ασφαλιστικής, σημειώνοντας τις συνέπειες για την ίδια την εταιρεία: Μετά την πυρκαγιά του 1917 τέσσερις ξένες εταιρείες αποχώρησαν από τη Θεσσαλονίκη χωρίς να αναγνωρίζουν καμία ζημιά, ενώ και η Εθνική Ασφαλιστική διακόπτει τις εργασίες της στη Θεσσαλονίκη για περίπου 15 μήνες και τις συνεχίζει το Νοέμβριο του 1918 και εξής.

 100 χρόνια μετά…

Εκατό χρόνια μετά, η πόλη σήμερα είναι πολύ μεγαλύτερη,  αρκετά σύγχρονη με βάση τα ευρωπαϊκά δεδομένα, τα σπίτια σίγουρα δεν είναι πια ξύλινα-όπως συνέβαινε συχνά τότε – και το ενδεχόμενο πρόκλησης τόσο μεγάλης καταστροφής φαντάζει επιεικώς αστείο – ενώ και ο κόσμος είναι πιο ευαισθητοποιημένος ασφαλιστικά.

Στο ερώτημα, πάντως, πώς κινείται σήμερα ο κλάδος πυρός στη Θεσσαλονίκη, οι απαντήσεις που μας δίνουν ο Διευθύνων Σύμβουλος της Interlife Ασφαλιστικής, κ.Γιάννης Βοτσαρίδης και ο ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας Συμβούλων Διαχείρισης Ασφαλιστικών Κινδύνων “ΟΜΝΥΩ”, κ.Κωνσταντίνος Βαλαβάνης, παρουσιάζουν ενδιαφέρον.

Σύμφωνα με τον κ.Βοτσαρίδη, παρά την αύξηση του ασφαλιστικού τζίρου του συγκεκριμένου κλάδου, αυτός εξακολουθεί να μην βρίσκεται στα επιθυμητά επίπεδα και η αύξηση αποδίδεται κυρίως στην υποχρεωτικότητα ασφαλιστικής κάλυψης των ακινήτων, για τα οποία υπάρχουν ενυπόθηκα τραπεζικά δάνεια. Ο ίδιος εκτιμά ότι όπως ακριβώς έχει επιδειχθεί μέριμνα από πλευράς πολιτείας για την έκδοση πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης για σπίτια 30 και 40 και 50 ετών, έτσι θα μπορούσε ίσως να θεσπιστεί υποχρεωτικότητα για την ασφάλιση των ακινήτων έναντι καταστροφικών γεγονότων, όπως λ.χ. σεισμοί και πυρκαγιές.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο κ.Βαλαβάνης διαπιστώνει πως τα τελευταία χρόνια ο κλάδος πυρός παρουσιάζει ανάπτυξη μεν, αλλά πολύ συγκρατημένη και πως για τα επαγγελματικά ακίνητα υπάρχει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του κόσμου για ασφαλιστική κάλυψη έναντι πυρός – στις κατοικίες το κλίμα είναι πιο χαλαρό, παρά τους κόπους που πολλοί πρέπει να καταβάλουν μια ολόκληρη ζωή για να αποκτήσουν το δικό τους “κεραμίδι”. “Με δεδομένη την αγάπη που παραδοσιακά έχουμε ως Έλληνες για το ακίνητο μας, θα περίμενε κανείς μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση για την προστασία του”, μας επισημαίνει χαρακτηριστικά.

Σημείωση: Στο παραπάνω άρθρο αξιοποιήθηκε υλικό και προσωπικό αρχείο από το Λεύκωμα για τα 70 χρόνια του Συνδέσμου Ασφαλιστικών Πρακτόρων Θεσσαλονίκης, που είχα επιμεληθεί προσωπικά το 2003.  

https://youtu.be/TDXyIRk51Is

No comment yet, add your voice below!


Add a Comment

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *