Οι βασικοί άξονες που διέπουν την μεταρρύθμιση του συστήματος επικουρικής ασφάλισης για τους νέους εργαζομένους τέθηκαν επί τάπητος σε δημόσια διαδικτυακή συζήτηση της διαΝΕΟσις, με θέμα της προκλήσεις του μέλλοντος στο ασφαλιστικό και δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας, την οποία παρακολούθησε το underwriter.gr.
Του Χρήστου Γαβαλά
Ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Πάνος Τσακλόγλου μίλησε για ανάγκη μιας ουσιαστικής μεταρρύθμισης και μετάβασης από ένα αμιγώς διανεμητικό σύστημα που ισχύει τώρα σε ένα εν μέρει κεφαλαιοποιητικό, με δεδομένη τη δημογραφική γήρανση του πληθυσμού της χώρας.
Κατόπιν, παρουσίασε παραδείγματα χωρών που μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα με σταδιακή μεταρρύθμιση των ασφαλιστικών τους συστημάτων μέσω επιτυχημένης ενίσχυσης των κεφαλαιοποιητικών τους στοιχείων.
Εξήγησε πως η Ελλάδα επιχείρησε να αντιμετωπίσει στο παρελθόν το πρόβλημα της γήρανσης του πληθυσμού μέσω των επικουρικών συντάξεων, οι οποίες ωστόσο έγιναν και αυτές διανεμητικές με μεγάλο ποσοστό αναπλήρωσης, γεγονός που οδήγησε στη δημιουργία μεγάλων ελλειμμάτων.
Εν συνεχεία αναφέρθηκε πιο λεπτομερώς στην σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση επισημαίνοντας ότι θα έχει δημόσιο χαρακτήρα, δεν θα επηρεάσει τις υφιστάμενες συντάξεις και θα βασίζεται στη σταδιακή μετατροπή της από διανεμητική σε κεφαλαιοποιητική, με διαφοροποίηση του ασφαλιστικού κινδύνου,έτσι ώστε να μειώνεται η υπερβολική έκθεση του συστήματος στις συνέπειες που επιφέρει η έκρηξη του δημογραφικού προβλήματος.
Στον αντίποδα των τοποθετήσεων του κ. Τσακλόγλου βρέθηκε η τομεάρχης Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ, Έφη Αχτσιόγλου η οποία εκτίμησε ότι το δημόσιο διανεμητικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης είναι βιώσιμο και μπορεί να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής.
Η κα. Αχτσιόγλου δεν διαφώνησε στο γεγονός ότι το δημογραφικό πρόβλημα είναι δεδομένο επιβεβαιώνοντας ότι οι δημογραφικές προβολές για την Ελλάδα είναι δυσμενείς, εκτιμώντας ωστόσο ότι η δυσκολία αυτή μπορεί να βρει απάντηση στη βάση της μεταρρύθμισης του συστήματος που έγινε το 2016, κάτι που όπως πρόσθεσε επιβεβαιώνουν και τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα.
Είπε μάλιστα χαρακτηριστικά ότι σύμφωνα με τις προβλέψεις, το 2070 η δαπάνη για τις συντάξεις θα βρίσκεται στο 10,6% του ΑΕΠ όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος θα βρίσκεται στο 11% ενώ το ποσοστό αναπλήρωσης θα έχει μειωθεί στο 53%. Ενώ το δημόσιο διανεμητικό σύστημα -σημείωσε – αποτρέπει και την φτωχοποίηση του πληθυσμού και επομένως δεν είναι απαραίτητη μια δομική αλλαγή του επικουρικού ασφαλιστικού συστήματος.
Στη συνέχεια, το λόγο πήρε ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Μιλτιάδης Νεκτάριος. ο οποίος έκανε μια σύντομη αναδρομή στις προσπάθειες μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού συστήματος κατά τα τελευταία χρόνια διακυβέρνησης επί ΣΥΡΙΖΑ – ΝΔ και κατέληξε στο ότι σήμερα η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο «αφανές χρέος» ασφαλιστικού συστήματος στον κόσμο, το οποίο επηρεάζει αρνητικά την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, και έβαλε ως υποσημείωση στη συζήτηση το γεγονός πως μέχρι το 2032 η χώρα μας βρίσκεται σε περίοδο χάριτος.
Με το πέρας αυτής της χρονιάς, η χώρα είπε ο κ. Νεκτάριος θα χρειαστεί να βρει πόρους τόσο για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, όσο και για την πληρωμή των συντάξεων αλλά και για την αυξημένη χρηματοδότηση της δημόσιας υγείας δεδομένης μάλιστα της περαιτέρω γήρανσης του πληθυσμού.
Όλα αυτά θα καταστήσουν αναγκαία την υιοθέτηση των προτάσεων που είχε κάνει ο ίδιος σε σχετική έρευνα του 2018, σύμφωνα με τις οποίες θα πρέπει να μειωθούν οι εισφορές κατά 30%, να δημιουργηθεί νέο διανεμητικό σύστημα για τους ασφαλισμένους μετά το 1992 με βάση το σουηδικό μοντέλο, κεφαλαιοποιητικό σύστημα με πλήρη κεφαλαιοποίηση για όλους τους ασφαλισμένους και, τέλος, μεταβατικό σύστημα για τους ασφαλισμένους πριν το 1992, το οποίο θα ολοκληρώσει τη λειτουργία του μέχρι το 2045.
Τότε εκτίμησε ότι θα μηδενιστεί η κρατική χρηματοδότηση του συστήματος συντάξεων, οπότε θα μπορεί το κράτος να χρηματοδοτήσει το χρέος του αλλά και τον γηρασμένο πληθυσμό που θα υπάρχει σε μεγάλη έκταση.
Τη σκυτάλη στη συζήτηση παρέλαβε εν συνεχεία, ο αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά, Πλάτων Τήνιος, που συμμετείχε και στην επιτροπή Σπράου στα τέλη του προηγούμενου αιώνα με προτάσεις για το ασφαλιστικό που είχαν κατατευθεί προ 25ετίας.
Όπως τόνισε, η μελέτη εκείνη είχε βασιστεί εν πολλοίς στην αξιοποίηση της «γενιάς του Πολυτεχνείου» η οποία είχε 25 χρόνια εργασίας μπροστά της, ωστόσο πλέον έχει συνταξιοδοτηθεί, ενώ δεν δούλεψε όσο θα έπρεπε, με αποτέλεσμα σήμερα να χρειάζονται ενέσεις ρευστότητας από τους νεότερους, οι οποίοι είναι μικρότεροι σε αριθμό, για να την υποστηρίξουν.
Τέλος, τοποθετήθηκε ο καθηγητής στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου, Μάνος Ματσαγγάνης, ο οποίος ξεκαθάρισε πως κατά την γνώμη του πρέπει να σταματήσει η παροχή επιπλέον πόρων στο ασφαλιστικό σύστημα καθώς η συνταξιοδοτική δαπάνη είναι ήδη στα ύψη και αυτό στερεί πολύτιμους πόρους από κοινωνικές και άλλες πολιτικές, ενώ σημείωσε ότι απαιτείται και μια γενναία επένδυση για την κατάρτιση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων.
Ο κ. Ματσαγγάνης τόνισε ότι η Ελλάδα μέχρι το 2010 είχε το χειρότερο ασφαλιστικό σύστημα της Ευρώπης αλλά μετά έγιναν «προσπάθειες για συμμάζεμα», με το νόμο Κατρούγκαλου να περιγράφει ένα μικρότερο και πιο ενιαίο συνταξιοδοτικό, κάτι που το θεωρεί θετικό. Αυτό μάλιστα -συμπλήρωσε- αποτυπώνεται στις προβολές που επικαλέστηκε στη δική της τοποθέτηση η Έφη Αχτσιόγλου υπό την προϋπόθεση όμως ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις θα συνέχιζαν από το 2018 και εντεύθεν την υλοποίηση των δεσμεύσεών τους, κάτι που δεν έγινε ούτε επί ΣΥΡΙΖΑ, ούτε επί ΝΔ.
Κατέληξε ο κ. Ματσαγγάνης λέγοντας ότι αυτό που τον φοβίζει περισσότερο είναι το πρόβλημα του πολιτικού κινδύνου που αντιμετωπίζει η χώρα, ένας κίνδυνος που υπάρχει σε συστήματα «χαμηλής συναίνεσης».
Όπως είπε χαρακτηριστικά, με βάση τη μεταρρύθμιση που προωθεί η κυβέρνηση, οι πρώτες επικουρικές προβλέπεται να καταβληθούν με το νέο σύστημα μετά το 2050 και μέχρι τότε ο κουμπαράς των εισφορών μόνο θα γεμίζει. Αναρωτήθηκε τι θα ήταν αυτό που θα απαγόρευε σε μια κυβέρνηση «να βάλει χέρι» σε αυτά τα χρήματα.
Κάλεσε την κυβέρνηση αφενός μεν να αναζητήσει ευρύτερες συναινέσεις με πολιτικά κόμματα και άλλες οργανώσεις, αφετέρου δε να σεβαστεί τα μέτρα εξυγίανσης που θεσμοθετήθηκαν την περίοδο 2010-16, ακυρώνοντας τις χαριστικές διατάξεις της τελευταίας τριετίας.
Αναφορικά με το θέμα της συναίνεσης, η κα Αχτσιόγλου πρόσθεσε στη δευτερολογία της ότι μπορούν να βρεθούν κοινά σημεία που θα κινούνται στο πλαίσιο βελτίωσης του υφιστάμενου συστήματος.
Αυτά τα σημεία θα μπορούσαν να εντοπιστούν στα θέματα των πολλαπλών πυλών ασφάλισης, της προσαρμοστικότητας του συστήματος με σύνδεση επί παραδείγματι των ορίων ηλικίας με το προσδόκιμο ζωής, ενός καλύτερου μείγματος δαπανών για συντάξεις σε σχέση με άλλες κοινωνικές δαπάνες αλλά και της διεύρυνσης της ασφαλιστικής κάλυψης σε γυναίκες και μετανάστες.
Από τη μεριά του ο κ. Τσακλόγου, κατέληξε λέγοντας ότι ένα μεγάλο μέρος των εισφορών που θα λαμβάνει το νέο ταμείο θα επενδύονται στην ελληνική οικονομία ενώ πρόσθεσε ότι υπάρχει η σκέψη να μπει ρήτρα ώστε να μπορεί ο συνταξιούχος να λάβει τουλάχιστον το ύψος των εισφορών που κατέβαλε.
No comment yet, add your voice below!