Skip to content

Το δημόσιο σύστημα συντάξεων συνέβαλε τα μέγιστα στην ελληνική χρεοκοπία

Το πόσο συνέβαλε το χρεοκοπημένο δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης στην έκρηξη του δημόσιου χρέους της Ελλάδας υπογράμμισε για άλλη μια φορά ο Μιλτιάδης Νεκτάριος, σε πρόσφατη ημερίδα της Πειραιώς ΑΕΔΑΚ, με θέμα τη διαχείριση των αποθεματικών των ασφαλιστιών ταμείων.

Ρεπορτάζ: Κοσμάς Ζακυνθινός

2015-2060: 470 δις ευρώ θα θα χρειαστεί το κράτος για συντάξεις  

Την περίοδο 2015 -2060, η διαφορά μεταξύ (των αναμενόμενων) εισφορών  –  παροχών θα φτάσει τα 470 δις. ευρώ σε αποπληθωρισμένες τιμές (2% προεξόφληση), με το έλλειμμα να χρηματοδοτείται, παραδοσιακά, από τον Κρατικό Προϋπολογισμό.

Στις αρχές του 2000, το αφανές χρέος του συστήματος συντάξεων είχε προκαλέσει και τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις τόσο της Κομισιόν όσο και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Τότε, την περίοδο 2000 – 2015, το Κράτος συνεισέφερε στα Ταμεία το ποσό των 220 δισ. ευρώ – ποσό που πλησιάζει τα 300 δις ευρώ του χρέους το οποίο “έριξε” την χώρα στα μνημόνια. Είπε ο Μιλτιάδης Νεκτάριος:

Μιλτιάδης Νεκτάριος, Καθηγητής Ασφαλιστικής Επιστήμης Παν. Πειραιώς

[box]«Τα αίτια της οικονομικής κατάρρευσης του συστήματος συντάξεων ήταν πολλά και οφείλονται αποκλειστικά στον άκρατο λαϊκισμό των κυβερνήσεων της Μεταπολίτευσης σε αγαστή συνεργασία με τα εργατικά συνδικάτα. Κυριότεροι παράγοντες επιβάρυνσης του συστήματος αποτέλεσαν τα εξαιρετικά υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης, τα οποία ήταν τα πλέον γενναιόδωρα σε όλο τον αναπτυγμένο κόσμο. Ταυτόχρονα, καθοριστικό ρόλο είχε η πολυδιάσπαση των ταμείων, με αποτέλεσμα την εκτεταμένη εισφοροδιαφυγή, και την πρόωρη συνταξιοδότηση, πριν την ηλικία των 65 ετών. Οι αλλεπάλληλες παραμετρικές παρεμβάσεις της περιόδου 2010 – 2016 στόχευαν στην αναδιάρθρωση εισοδήματος προς όλους τους χαμηλοσυνταξιούχους και στην αναπλήρωση των συνεχώς μειούμενων εισφορών του κράτους από αυξημένους φόρους. Έτσι, ακόμα και μετά τις αλλαγές, το σύστημα παραμένει υπερβολικά κρατικό, δεσμευτικό, επιβαρυντικό και άκαμπτο».[/box]

Στη μελέτη που διενήργησε το Πανεπιστήμιο Πειραιά, επισημαίνεται ότι οι μεταρρυθμίσεις της περιόδου 2010-2016 αντικατοπτρίζουν την μυωπική πολιτική με στόχο να δημιουργηθούν προσδοκίες στους πολίτες πως στο αμέσως επόμενο διάστημα δεν θα μειωθούν οι συντάξεις. Η επικέντρωση του πολιτικού συστήματος σε ανεδαφικούς βραχυχρόνιους στόχους, απέκρυψε τα τεράστια προβλήματα που απειλούν το κοινωνικό κράτος.

Πρακτικά, σύμφωνα με όσα παρουσίασε ο κ. Νεκτάριος, αυτό είχε σαν αποτέλεσμα το ετήσιο έλλειμα του 2016 να διαμορφωθεί στα 17 δις. ευρώ, η ετήσια δαπάνη συντάξεων να αποτελεί την υψηλότερη ποσόστωση στον κόσμο (17% του ΑΕΠ), το ετήσιο έλλειμμα να παραμένει  πάνω από 5,5% μέχρι το 2060, οι εισφορές για τους αυτοτελώς απασχολούμενους να είναι στο 27% και οι εργαζόμενες γενιές να βρίσκονται σε πλήρη αβεβαιότητα για την τύχη των δικών τους παροχών στο μέλλον.

[box]«Η προσπάθεια των κυβερνήσεων από το 2009, ήταν να διατηρήσουν τις παροχές αυξάνοντας δραστικά την κρατική χρηματοδότηση και την περαιτέρω αύξηση των εισφορών» όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο Καθηγητής, υπογραμμίζοντας πως «ταυτόχρονα, υπόσχονταν γενναιόδωρες παροχές και στους μελλοντικούς συνταξιούχους, πράγμα το οποίο δεν ήταν εφικτό. Η στρατηγική αυτή είχε ως αποτέλεσμα το σύστημα συντάξεων να ασκήσει δραματικά αρνητική επίδραση στα δημόσια οικονομικά και την οικονομική ανάπτυξη».[/box]

Η νέα πρόταση για Ιταλικο-Σουηδικό μοντέλο συντάξεων στη χώρα μας

Ο καθηγητής παρουσίασε ένα νέο σύστημα συντάξεων για τις νέες γενιές, με μειωμένες εισφορές, που θα ελαφρύνει τους σημερινούς εργαζόμενους και θα αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης για την οικονομία.

Το περίγραμμα της νέας πρότασης, προβλέπει δύο «ταχύτητες» για τους ασφαλισμένους, πριν και μετά το 1992, με ad hoc μέτρα χρηματοδότησης.

Σύμφωνα με τη μελέτη που εκπόνησε το Πανεπιστήμιο Πειραιά, απαιτείται η δημιουργία ενός νέου ισοζυγίου στη διαχείριση των κινδύνων μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα με αναπλήρωση εισοδήματος μέσω κύριων και υποχρεωτικών συντάξεων (υποχρεωτική ασφάλιση) και κλαδική διαφοροποίηση μέσω των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (προαιρετική ασφάλιση). Στόχος, η επαρκής προστασία σε όλους τους ασφαλισμένους μέσα από το συνδυασμό όλων των διαθέσιμων υποχρεωτικών και προαιρετικών προγραμμάτων ασφάλισης και ένα δομημένο πλαίσιο μακροχρόνιας αποταμίευσης, που θα καταλήγει σε συνολικό ποσοστό αναπλήρωσης στο 75%.

Η πρόταση, υιοθετώντας το Ιταλικό-Σουηδικό σύστημα συντάξεων κάνει λόγο για ίση μεταχείριση όλων των πολιτών διαχρονικά, όσον αφορά τα υποχρεωτικά κρατικά συστήματα κύριας και επικουρικής ασφάλισης. Συγκεκριμένα για ένα ενιαίο ταμείο κύριας ασφάλισης για όλους (τύπου ΙΚΑ – ΕΦΚΑ) στο οποίο θα συσσωρεύονται εισφορές επί του φορολογητέου εισοδήματος οι οποίες θα εισπράττονται από τις Οικονομικές Υπηρεσίες του κράτους.

Ασφαλισμένοι  μετά το 1992

Σύμφωνα με τον κ. Νεκτάριο, «Η νέα πρόταση κάνει λόγο για εισφορές 10% αντί του σημερινού ποσοστού που ανέρχεται στο 20%. Ενώ, για το μοναδικό νέο ταμείο επικουρικών συντάξεων (που είναι πλήρως κεφαλαιοποιημένο) οι εισφορές ορίζονται στο 6%, όπως και σήμερα».

Όσοι επιλέξουν να μην ενταχθούν στο επικουρικό ταμείο που προβλέπει η νέα πρόταση, θα πρέπει να συμμετέχουν υποχρεωτικά σε Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ), το οποίο θα προσφέρει τουλάχιστον ισοδύναμη κάλυψη με το υποχρεωτικό επικουρικό (δηλαδή εισφορά τουλάχιστον 6%).

Πρακτικά, θα υπάρχει η ευχέρεια στους πολίτες να μετακινηθούν από το ένα ταμείο στο άλλο, μεταφέροντας και τα αναλογούντα αποθεματικά τους. Ωστόσο, επειδή υπάρχει μεγάλος αριθμός εργαζομένων που ανήκει σε μικρές ή μεσαίες επιχειρήσεις ή είναι αυτοαπασχολούμενοι, θα πρέπει να τους δοθεί η δυνατότητα να συμμετέχουν σε Ανοιχτά Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης, τα οποία δεν θα υπερβαίνουν αριθμητικά τα πέντε.

Ασφαλισμένοι πριν το 1992

Ο σχεδιασμός για την προστασία των ασφαλισμένων πριν το 1992, προβλέπει μεταβατική διάρκεια περιόδου έως το 2045. Για την αποτελεσματική διαχείριση του καίριου αυτού θέματος απαιτείται η συγχώνευση όλων των υφιστάμενων ταμείων κύριων και επικουρικών συντάξεων στο ΙΚΑ, η ομογενοποίηση των ρυθμίσεων υπολογισμού των εισφορών και των παροχών για τους ασφαλισμένους όλων των συγχωνευόμενων ταμείων και η εκπόνηση ειδικού προγράμματος εξεύρεσης συμπληρωματικών πόρων για την στοιχειώδη υποστήριξη των απερχόμενων γενεών της περιόδου 2016 έως 2045.

Για τη χρηματοδότηση των συντάξεων αυτών στο διάστημα της μεταβατικής περιόδου, προβλέπεται για την πρώτη 5ετία, επιμερισμός ως εξής: α) Μισθωτοί: Οι τρέχουσες κύριες εισφορές να μειωθούν σταδιακά από το 20% στο 12%, με ποσοστό μείωσης 2% κατ’ έτος. Οι εισφορές για την επικουρική ασφάλιση κατατίθενται στο Νέο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και β) Ελεύθεροι Επαγγελματίες (ΟΑΕΕ) και Αγρότες (ΟΓΑ): Προτείνεται το «πάγωμα» των εισφορών στο επίπεδο του 2016 και η μετάβαση στο ποσοστό του 10% επί του εισοδήματος στο τέλος της πρώτης 5ετίας. Οι εισφορές τους (6%) για την επικουρική ασφάλιση κατατίθενται κι αυτές στο Νέο Ταμείο.

Με το νέο σύστημα, όπως επισημαίνει ο κ. Νεκτάριος, ο μέσος πολίτης θα έχει πλήρη βεβαιότητα ότι μετά από 35 χρόνια εργασίας θα έχει ένα ποσοστό αναπλήρωσης 55% από το κρατικό σύστημα συντάξεων, με συνολικές εισφορές 18%.

Αυτό συνεπάγεται ότι με επιπλέον εισφορές 4% σε ένα ΤΕΑ, εξασφαλίζει ποσοστό αναπλήρωσης 75%. Μάλιστα, αυτό το επίπεδο εγγυημένης κρατικής προστασίας πρέπει να συγκριθεί με την σημερινή κατάσταση, όπου με εισφορές 27% δεν υπάρχει καμία εγγύηση για τα ονομαστικά ποσοστά αναπλήρωσης 50%.

No comment yet, add your voice below!


Add a Comment

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *