Αυξανόμενο παρουσιάζεται το ενδιαφέρον των ψηφιακών νομάδων για την μετεγκατάστασή τους στην Ελλάδα -και ιδιαιτέρως την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη- με τις αρχές να θεσπίζουν ειδικά κίνητρα, την ώρα ωστόσο που διατηρούνται ανοιχτά ερωτήματα γύρω από την ασφαλιστική τους κάλυψη.
του Χρήστου Γαβαλά
Αρχικά, ψηφιακοί νομάδες είναι οι εργαζόμενοι και ελεύθεροι επαγγελματίες οι οποίοι αξιοποιώντας τις δυνατότητες της τηλεργασίας, ταξιδεύουν και εγκαθίστανται βραχυπρόθεσμα σε διαφορετικά μέρη εντός της επικράτειας ή ακόμα και μακριά από την πατρίδα τους, συνεχίζοντας κανονικά τη δουλειά τους μέσω του υπολογιστή.
Ήδη, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 2020 το 3,8% των πολιτών της Ε.Ε. σε ηλικία εργασίας (20-64 ετών) διέμενε σε χώρα της Ε.Ε. διαφορετική από εκείνη της ιθαγενειας του, έναντι του 2,4 % το 2009. Ενώ στις ΗΠΑ, το 2020 ο αριθμός των υπαλλήλων οι οποίοι άρχισαν να εργάζονται ως ψηφιακοί νομάδες σχεδόν διπλασιάστηκε, με τον αριθμό των ψηφιακών νομάδων οι οποίοι εργάζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες (freelancers, εξωτερικοί συνεργάτες κ.α.) να αυξάνεται επίσης κατά 12%.
Κάτι που υποδεικνύει ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός αλλά και η τηλεργασία που κυριάρχησε σταδιακά από την πανδημία και μετά, δίνει διαφορετικές δυνατότητες στους εργαζομένους να αξιοποιήσουν το laptop και τις ψηφιακές τους δεξιότητες για να παράξουν έργο μακριά από την εγκατάσταση της εταιρείας τους.
Από τη μεριά της η Ελλάδα εξελίχθηκε γρήγορα σε έναν remote προορισμό εργασίας με τις αρχές να λαμβάνουν μέτρα για να διευκολύνουν αυτή τη μετακίνηση. Αυτά ήταν και τα συμπεράσματα της 1ης Συνόδου Κορυφής Work from Greece που διεξήχθη στα τέλη του 2022.
Χαρακτηριστικό της σημασίας της νέας αυτής τάσης είναι και το γεγονός ότι σε έρευνα που έκανε πρόσφατα το ΜΙΤ προβλήθηκε η εκτίμηση πως αν η Ελλάδα μπορούσε να προσελκύσει 100.000 ψηφιακούς νομάδες σε μία χρονιά και αυτοί παρέμεναν για 6 μήνες, το όφελος θα μπορούσε να φτάσει το 1,6 δισ. ευρώ ετησίως. Ποσό που αντιστοιχεί σχεδόν στα έσοδα που αποφέρει μία εβδομάδα παραμονής 2,5 εκατομμυρίων «κλασικών» τουριστών.
Σε μια προσπάθεια μάλιστα απλοποίησης των διαδικασιών, ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης είχε ανακοινώσει ότι οι ψηφιακοί νομάδες θα μπορούν να ιδρύσουν ιδιόκτητη επιχείρηση (ατομική επιχείρηση) μέσω του Gov.gr, οι υπηρεσίες του οποίου μεταφράζονταν εκείνες τις μέρες στα αγγλικά. Η εν λόγω υπηρεσία ξεκίνησε και επισήμως να λειτουργεί στα μέσα Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους.
Βέβαια νωρίτερα μέσα στο 2022, έρευνα είχε διαπιστώσει ότι η Ελλάδα είχε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει μέχρι να μπορέσει να προσφέρει το εργασιακό περιβάλλον που απαιτείται για την εξ αποστάσεως απασχόληση. Το αργό διαδίκτυο, η κακή συνδεσιμότητα και οι μη ιδανικές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες κατέταξαν την Ελλάδα στην 32η θέση στη λίστα 66 χωρών στον Παγκόσμιο Δείκτη Remote Work που δημοσίευσε η NordLayer.
Ποιος μπορεί να υποβάλει αίτηση για digital nomad visa στην Ελλάδα;
Η βίζα για τους ψηφιακούς νομάδες στην Ελλάδα είναι ανοιχτή για πολίτες εκτός ΕΕ που είναι remote εργαζόμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες ή επιχειρηματίες.
Οι υποψήφιοι πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν σύμβαση εργασίας ή, εάν είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, ότι απασχολούνται σε τακτική βάση σε εταιρεία ή πελάτες που βρίσκονται εκτός Ελλάδας.
Οι κάτοχοι αυτής της βίζας δεν μπορούν να αναλάβουν εργασία για εργοδότη με έδρα την Ελλάδα ενώ πρέπει επίσης να δείξουν ότι διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους για να εργαστούν εξ αποστάσεως, όπως φορητό υπολογιστή και σύνδεση στο διαδίκτυο.
Οι υποψήφιοι θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι λαμβάνουν μηνιαίο μισθό τουλάχιστον 3.500 € μετά από κρατήσεις φόρων και σε περίπτωση που συνοδεύονται από σύζυγο, τότε η ελάχιστη μηνιαία αποδοχή αυξάνεται στα 4.200 ευρώ. Απαιτείται βέβαια για την αίτηση έγκυρο διαβατήριο και καθαρό ποινικό μητρώο.
Όλα αυτά εντάσσονται στη νομοθετική πρωτοβουλία Ν. 4825/2021 από το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου η οποία παρέχει κίνητρα σε πολίτες τρίτων χωρών (εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης) να εγκατασταθούν στην Ελλάδα και να εργάζονται εξ αποστάσεως χρησιμοποιώντας μεθόδους ψηφιακής τεχνολογίας για χρονική περίοδο 12 μηνών (με δυνατότητα ανανέωσης έως και 2 έτη).
Τι συμβαίνει όμως με την ασφάλιση;
Η παραπάνω πρωτοβουλία πάντως δεν αναφέρεται στη φορολογική μεταχείριση των προσώπων αυτών, καθώς και στα ζητήματα που μπορεί να προκύπτουν από κοινωνικοασφαλιστικής άποψης, αφήνοντας έτσι ένα κενό νομικό.
Αρχικά για να κάνει κάποιος αίτηση για τη βίζα θα πρέπει να αποδεικνύει ότι διαθέτει ασφάλιση ασθενείας στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της ισχύος της εθνικής θεώρησης εισόδου.
Ωστόσο, είναι σαφές ότι η κοινωνικοασφαλιστική προστασία των συγκεκριμένων εργαζομένων δεν λύνεται καθώς δεν καλύπτονται από τις υφιστάμενες διατάξεις για θέματα διακρατικής κοινωνικής ασφάλισης.
Σύμφωνα πάντως με νομικούς κύκλους και προς αποφυγή κινδύνου εκμετάλλευσης και μαύρης εργασίας, πολύ σημαντική είναι η ατομική σύμβαση που υπογράφεται και της επιλογής του εφαρμοστέου δικαίου.
Εάν η σύμβαση δηλαδή θα διέπεται από το δίκαιο της χώρας στην οποία ή από την οποία ο εργαζόμενος παρέχει συνήθως την εργασία του ή από το δίκαιο της χώρας όπου βρίσκεται η εγκατάσταση της επιχείρησης που προσέλαβε τον εργαζόμενο.
Επειδή το τοπίο είναι θολό, είναι εξαιρετικά σημαντική η δρομολόγηση του ψηφιακού ευρωπαϊκού διαβατηρίου κοινωνικής ασφάλισης, με στόχο να διευκολυνθεί η δυνατότητα μεταφοράς των σχετικών δικαιωμάτων για τους μετακινούμενους εργαζόμενους. Κάτι τέτοιο θα επιτευχθεί μέσω της ψηφιακής επαλήθευσης της κάλυψης και των δικαιωμάτων κοινωνικής ασφάλισής τους από τους αρμόδιους φορείς και οργανισμούς.
Το 2021 ξεκίνησε το πιλοτικό έργο με δώδεκα ενδιαφερόμενες χώρες και το οποίο εξέτασε τα συναφή τεχνικά, οργανωτικά και νομικά ζητήματα της προβλεπόμενης λύσης.
Πέρυσι, παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της πρώτης φάσης και το 2023 αναμένεται η παρουσίαση των αποτελεσμάτων της δεύτερης φάσης, με συστάσεις για πιθανή ανάπτυξη σε μεγάλη κλίμακα.
No comment yet, add your voice below!