Ο τρόπος που είναι σχεδιασμένος, φωτισμένος και διακοσμημένος ο χώρος εργασίας, παίζει καθοριστικό ρόλο στην αποδοτικότητα, την ένταση του στρες, την ικανότητα συγκέντρωσης, τον βαθμό συνεργασίας και την ικανοποίηση των εργαζομένων. Παράγοντας εξίσου σημαντικός είναι οι εργασιακές σχέσεις που στηρίζονται στον σεβασμό και την αλληλοεκτίμηση.
Της Εύας Στάμου
“Περιβάλλον” δεν είναι μόνο ο φυσικός κόσμος, αλλά και το “πάντρεμα” ανθρώπων και χώρων και το υλικό, πνευματικό και πολιτιστικό πεδίο που δημιουργείται απο αυτό.
Ο χώρος μέσα στον οποίο διαδραματίζεται η ζωή όλων μας επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τόσο τις δυνατότητες εξέλιξής μας, όσο και την ποιότητα της ζωής μας. Η καθημερινότητά μας, η διάθεση και η ψυχική μας ισορροπία εξαρτώνται άμεσα από την αισθητική του φυσικού και πολιτιστικού πλαισίου.
Έρευνες που έχουν διεξαχθεί την τελευταία δεκαετία σε μεγάλα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια (Bringslimark, 2011; Nieuwenhuis,2014) με σκοπό τη μελέτη της πνευματικής, φυσικής και ψυχοκοινωνικής υγείας όσων εργάζονται σε γραφεία, καταδεικνύουν ότι ο τρόπος που είναι σχεδιασμένος, φωτισμένος και διακοσμημένος ο χώρος εργασίας, παίζει καθοριστικό ρόλο στην αποδοτικότητα, την ένταση του στρες, την ικανότητα συγκέντρωσης, τον βαθμό συνεργασίας και την ικανοποίηση των εργαζομένων. Οι παράγοντες που συνήθως εξετάζονται από τους κοινωνικούς επιστήμονες είναι: η χωρική έκταση, ο φυσικός φωτισμός, ο εξαερισμός, η θέα, η ύπαρξη φυτών, η ανακύκλωση των υλικών, η χρήση μη συνθετικών υλικών.
Ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει τους ερευνητές είναι με ποιούς τρόπους πρέπει να αντιμετωπιστεί η απουσία οπτικής πρόσβασης στο εξωτερικό περιβάλλον καθώς και η οπτική πρόσβαση σε φυσικό περίγυρο χωρίς φυτά. Σύμφωνα με έρευνες που συνδυάζουν την παρατήρηση και την χρήση ερωτηματολογίων, η διακόσμηση με φυτά εσωτερικού χώρου και με φωτογραφίες ή αφίσες φυτών υποκαθιστά ως έναν βαθμό τα θετικά οφέλη των φυτών για τον ψυχισμό των εργαζομένων σε κλειστούς χώρους.
Παράγοντας εξίσου σημαντικός με τον φυσικό φωτισμό, τα φυτά και τον αέρα για την ψυχική υγεία είναι οι ομαλές, φιλικές εργασιακές σχέσεις που στηρίζονται στον σεβασμό και την αλληλοεκτίμηση, τόσο ανάμεσα σε συναδέλφους, όσο και μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων. Ένα φαινόμενο που έχει πάρει τα τελευταία χρόνια ανησυχητικές διαστάσεις σύμφωνα με έρευνες της Ευρωπαϊκoύ Ιδρύματος για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας, είναι το σύνδρομο mobbing: μία τακτική ψυχολογικού εκφοβισμού που στοχοποιεί, παρενοχλεί ηθικά και πιέζει συγκεκριμένους εργαζόμενους με σκοπό την περιθωριοποίηση και τελικά την παραίτηση τους από την εργασία.
Το mobbing είναι μία συστηματική επίθεση που μπορεί να πάρει τη μορφή της αδιάκοπης κριτικής, των λεκτικών επιθέσεων, του κουτσομπολιού, της συκοφαντίας εναντίον κάποιου ατόμου που νιώθει απομονωμένο και ταπεινωμένο και αναγκάζεται να εργάζεται μέσα σε ένα επικριτικό, εκφοβιστικό περιβάλλον. Όπως είναι φυσικό τα θύματα αυτής της τακτικής παρουσιάζουν συμπτώματα κατάθλιψης, φοβίες, χαμηλή αυτοεκτίμηση, έντονο στρες, επιθετική συμπεριφορά ακόμα και τάσεις αυτοκτονίας.
Η συμβολή του εργασιακού ψυχολόγου που θα προσφέρει υποστήριξη και θα προσπαθεί να προλάβει τέτοιου είδους περιστατικά, αλλά και να εντοπίζει τις αληθινές αιτίες πίσω από αυτά αφού εκδηλωθούν, είναι πραγματικά ανεκτίμητη για την καλή ψυχική υγεία των εργαζομένων και για την αποδοτικότητα της επιχείρησης που μειώνεται σημαντικά όταν οι εργαζόμενοι αισθάνονται ότι το περιβάλλον είναι εχθρικό.
Γενικότερα μιλώντας, η διαβίωση σε χώρους περιορισμένους, χωρίς επαρκές φως και αέρα, και ταυτόχρονα αποξενωμένους τόσο από τη φύση όσο κι από την τέχνη, χώρους όπου η έλλειψη ασφάλειας και η βία τείνουν να γίνουν ο κανόνας, οδηγεί στην απόκτηση μιας σειράς “συμπτωμάτων” που χαρακτηρίζουν κυρίως τους κατοίκους των μεγάλων πόλεων. Κάποια μόνο από τα συμπτώματα αυτά, εύκολα αναγνωρίσιμα από όλους μας, είναι ο μόνιμος εκνευρισμός, το άγχος χωρίς συγκεκριμένη αιτία, η διαρκής αίσθηση σωματικής και ψυχικής κόπωσης, η απαισιοδοξία, η περιορισμένη δημιουργικότητα, οι φοβίες, η επιθετικότητα.
Γι’ αυτό και στις οικολογικά αφιλόξενες μεγαλουπόλεις που ζούμε, η τέχνη σε όλες τις μορφές της,-η ανάγνωση καλής λογοτεχνίας, η επίσκεψη στην γκαλερί και στο θέατρο- δεν είναι πολυτέλεια αλλά ένας σοβαρός τρόπος αναπλήρωσης της απουσίας αισθητικής απόλαυσης που θα μας παρείχε η καθημερινή επαφή μ’ έναν όμορφο φυσικό περίγυρο.
*Η Εύα Στάμου είναι ψυχολόγος – συγγραφέας.
No comment yet, add your voice below!