Ο πληθωρισμός θα παραμείνει ή θα φύγει; Τι σημαίνει πληθωρισμός για τον ασφαλιστικό κλάδο;

Σε πολλές οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες ο ρυθμός του πληθωρισμού βλέπουμε ότι μειώνεται σταθερά. Να ησυχάσουμε ή να ανησυχούμε, τι ακολουθεί από εδώ και έπειτα και τι σημαίνουν όλα για τον ασφαλιστικό κλάδο;  Ο Επικεφαλής επί των Οικονομικών της Munich Re Michael Menhart μας δίνει κάποιες απαντήσεις.

της Έλενας Ερμείδου

Το βασικότερο που θα πρέπει να εμπεδώσουμε είναι ότι οι προοπτικές παραμένουν αβέβαιες. Όσον αφορά το 2024, η πτώση του πληθωρισμού και των τιμών του καταναλωτή θα συνεχιστεί με ήπιους ρυθμούς. Στις ανεπτυγμένες, τώρα οικονομίες οι τιμές του πληθωρισμού φαίνεται αδύνατο να υποχωρούν και να φτάνουν τον στόχο των κεντρικών τραπεζών που είναι στο 2%.

Ο πληθωρισμός κινείται πτωτικά. Είναι αυτό που περιμέναμε;

Το τελευταίο χρόνο, οι πληθωριστικές πιέσεις μειώνονται σημαντικά.  Ενώ, ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη βρίσκονταν πάνω από το 10% το φθινόπωρο του 2022, σήμερα είναι λίγο κάτω από το 2,5%. Οι υπερβολικά υψηλές τιμές στην ενέργεια υποχώρησαν. Επιπλέον, πέφτουν οι τιμές στην μεταποίηση με τις τιμές εισαγωγής προϊόντων επίσης να υποχωρούν. Όλα αυτά μείωσαν σημαντικά τον πληθωρισμό.

Ωστόσο, λόγοι για να ανησυχούμε υπάρχουν, τονίζει η Munich Re. Ο λεγόμενος βασικός πληθωρισμός, δηλαδή χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ασταθείς τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, μειώνεται πολύ πιο αργά. Ειδικά στον τομέα των υπηρεσιών, ο πληθωρισμός δεν πέφτει τόσο γρήγορα – κάτι που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους μισθούς. Οι αυξήσεις στους μισθούς στην Ευρώπη ξεπερνούν σαφώς τους προηγούμενους μέσους όρους των αυξήσεων.

Θα φτάσει ο πληθωρισμός στον στόχο των κεντρικών τραπεζών ;

Πιθανότατα, όχι μέχρι το δεύτερο εξάμηνο του 2024, με την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν άλλα σοκ τιμών. Και είναι πολύ πιθανό, όσον αφορά τον ετήσιο μέσο όρο για το 2024, το 2% να μην επιτευχθεί ούτε στην ευρωζώνη ούτε στις ΗΠΑ. Επί του παρόντος οι προβλέψεις μιλάνε για ένα μέσο πληθωρισμό 3% και για τις δύο οικονομίες. Το ποσοστό του πληθωρισμού θα πρέπει να ξέρουμε ότι θα εξαρτηθεί ιδιαίτερα και από την εξέλιξη των μισθών. Πάντως υπάρχει σημαντικός κίνδυνος ο πληθωρισμός να παραμείνει επίμονα πολύ πάνω από το 2%. Ελάχιστα είναι τα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι μεσοπρόθεσμα θα δούμε τόσο χαμηλούς ρυθμούς πληθωρισμού.

Αποσταθεροποιήσεις

Τα τελευταία 40 χρόνια, η παγκοσμιοποίηση, οι δημογραφικές αλλαγές, η ψηφιοποίηση συνέβαλαν στον περιορισμό του πληθωρισμού. Μερικοί από αυτούς τους παράγοντες πλέον αναστρέφονται. Πρώτον, δεδομένου ότι οι γεωπολιτικές συγκρούσεις επιδεινώνονται –ιδιαίτερα μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας– παρατηρείται έτσι ήδη μια μεγάλη επιβράδυνση της παγκοσμιοποίησης. Εάν αυτή η τάση συνεχιστεί, τα οφέλη κόστους από τον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας πιθανότατα θα μειωθούν, ενώ η πίεση των τιμών θα αυξηθεί για πολλά αγαθά.

Δεύτερον, οι δημογραφικές αλλαγές: ιδιαίτερα οι γηράσκουσες δυτικές κοινωνίες, πιθανότατα θα αντιμετωπίσουν μόνιμες ελλείψεις εργατικού δυναμικού και συνεπώς θα αναγκαστούν να προβούν σε μεγάλες αυξήσεις στους μισθούς των εργαζομένων.

Τρίτον, μετά από μια περίοδο που χαρακτηρίζεται ως εποχή έντονου ανταγωνισμού, ιδιαίτερα τις δεκαετίες του 1990 και του 2000, έχουμε βρεθεί και διανύουμε μία άλλη περίοδο, αυτή της επαναρρύθμισης της αγοράς. Αυτό, επίσης, ευνοεί τον υψηλότερο πληθωρισμό.  Να σημειώσουμε ότι μόνο η ψηφιοποίηση και η αυτοματοποίηση συνεχίζουν να έχουν περιοριστική επίδραση στον πληθωρισμό, για παράδειγμα επειδή η τεχνητή νοημοσύνη ενισχύει την αύξηση της παραγωγικότητας.

Νέος παράγοντας πληθωριστικών πιέσεων η απανθρακοποίηση

Υπάρχει επίσης ένας νέος παράγοντας: η «απανθρακοποίηση» και η μετάβαση σε μια καθαρά μηδενική οικονομία. Ο νέος αυτός παράγοντας οδηγεί τον πληθωρισμό σε υψηλότερα επίπεδα.  Οι πληθωριστικές αυτές πιέσεις πιθανότατα θα υποχωρήσουν μακροπρόθεσμα μόνο όταν οι προσιτές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι διαθέσιμες σε επαρκείς ποσότητες.

Γεωπολιτικές διενέξεις

Υπάρχουν δε, ορισμένες ενδείξεις ότι η αστάθεια θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα τα επόμενα χρόνια, ιδίως όσον αφορά τη γεωπολιτική κατάσταση. Ως εκ τούτου, τα μακροοικονομικά σοκ, όπως αυτά που προκλήθηκαν πρόσφατα από την πανδημία ή τον πόλεμο στην Ουκρανία, μπορεί να επαναληφθούν. Αυτός, ο παράγοντας από μόνος του αποτελεί πηγή σημαντικής αβεβαιότητας σχετικά με τις προοπτικές για τον πληθωρισμό.

Τι σημαίνει υψηλότερος μεσοπρόθεσμος πληθωρισμός για τον ασφαλιστικό κλάδο;

Πάνω από όλα, σημαίνει ότι ο υψηλότερος πληθωρισμός πρέπει να αντικατοπτρίζεται στην τιμολόγηση. Ο πραγματικός κίνδυνος συνίσταται στο αν ο μακροοικονομικός πληθωρισμός αποδειχτεί υψηλότερος μεσοπρόθεσμα των βασικών προβλέψεων –και αυτός ο κίνδυνος μπορεί να επηρεάσει τις γραμμές της Περιουσίας και Ατυχημάτων.

Ένα άλλο σημείο αβεβαιότητας είναι οι μισθολογικές εξελίξεις στο τομέα της υγείας και περίθαλψης, ο οποίος τομέας αντιμετωπίζει ελλείψεις ανθρώπινου δυναμικού Επιπλέον, το κόστος των δομικών υλικών θα μπορούσε επίσης να υπόκειται σε πιο έντονες διακυμάνσεις τα επόμενα χρόνια, κάτι που θα σήμαινε επίσης μεγαλύτερη αβεβαιότητα.