Στατιστικά Υγείας 2021: Μειώθηκε η ακυρωσιμότητα

Βασικά Ευρήματα της Έρευνας

Α. Πλήθος Συμβολαίων: Ενεργά και Ακυρωθέντα

i. Ατομικά Συμβόλαια

Τα ενεργά ατομικά συμβόλαια Υγείας το 2021 ξεπέρασαν τις 862 χιλιάδες, σημειώνοντας αύξηση 4% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το δε πλήθος των ακυρωθέντων συμβολαίων σημείωσε σημαντική μείωση της τάξης του 9%. Συνδυαστικό αποτέλεσμα των δύο προηγούμενων στοιχείων αποτέλεσε, αντίστοιχα, η μείωση της ακυρωσιμότητας των εν λόγω συμβολαίων κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες το 2021 σε σχέση με το 2020, φθάνοντας, δηλαδή, στο 13%.

ii. Ομαδικά Συμβόλαια

Ανάλογη με των ατομικών υπήρξε και η τάση των ομαδικών συμβολαίων Υγείας, των οποίων ο αριθμός το 2021 έφθασε τα 5.706, σημειώνοντας αύξηση 10% σε σχέση με το 2020, ενώ το πλήθος των ακυρωθέντων ανήλθε σε 505, μειωμένο δηλαδή κατά 6% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά . Αντίστοιχο αποτέλεσμα από το συνδυασμό των δύο αυτών στοιχείων αποτέλεσε η περαιτέρω μείωση της ακυρωσιμότητας των εν λόγω συμβολαίων κατά 1 ποσοστιαία μονάδα το 2021 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, φθάνοντας δηλαδή στο 9%.

Β. i. Πλήθος Ασφαλισμένων: Ενεργών και Ακυρωθέντων Συμβολαίων

Ενεργοί Ασφαλισμένοι Ατομικών & Ομαδικών Ασφαλίσεων

Κατ’ αναλογία προς τα ενεργά συμβόλαια, αύξηση σημειώθηκε και στο πλήθος των συνολικά (ατομικών και ομαδικών ασφαλίσεων, κυρίως ασφαλισμένων και καλυπτόμενων / εξαρτώμενων μελών) δηλωθέντων ενεργών ασφαλισμένων το 2021.

Ειδικότερα, οι δηλωθέντες ενεργοί την 31/12/20 ασφαλισμένοι των ομαδικών ασφαλίσεων προσέγγισαν το 1,1 εκατομμύριο σημειώνοντας αύξηση 6% και οι ασφαλισμένοι των ομαδικών ασφαλίσεων Υγείας πλησίασαν το 1,3 εκατομμύριο, που ισούται με αύξηση 7% σε σχέση με το 2020.

Με την επιφύλαξη της υποσημείωσης υπ’ αριθμό 2 του παρόντος, από τον ποσοστιαίο επιμερισμό του αθροίσματος των ενεργών ασφαλισμένων αμφοτέρων των γραμμών εργασιών (ατομικών και ομαδικών), προκύπτει ότι οι ομαδικές ασφαλίσεις σημειώνουν μεγαλύτερη διείσδυση στην ελληνική κοινωνία (54% του αθροίσματος των ενεργών ασφαλισμένων) σε σχέση με τις ατομικές (46% του συνόλου).

ii. ‘Ακυρωθέντες’ Ασφαλισμένοι Ατομικών & Ομαδικών Ασφαλίσεων

Το 2021, το πλήθος των ασφαλισμένων των ‘ακυρωθέντων’ συμβολαίων ανήλθε στις 125,5 χιλιάδες στις ατομικές ασφαλίσεις, σημειώνοντας μείωση, δηλαδή, της τάξης του 9% σε σχέση με το 2020. Αντίθετα, οι ασφαλισμένοι των ‘ακυρωθέντων’ ομαδικών ασφαλίσεων προσέγγισαν τις 86 χιλιάδες, εμφανίζοντας αύξηση 27% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Με την υπενθύμιση της υποσημείωσης υπ’ αριθμό 2 του παρόντος, διαπιστώνεται ότι, από τον ποσοστιαίο επιμερισμό του αθροίσματος των ασφαλισμένων των ‘ακυρωθέντων’ συμβολαίων αμφοτέρων των γραμμών εργασιών (ατομικών και ομαδικών), διαχρονικά, οι ατομικές ασφαλίσεις διεκδικούν το μεγαλύτερο μερίδιο επί του συνόλου των ‘ακυρωθέντων’ ασφαλισμένων, το οποίο ειδικά το 2021 αντιστοιχεί σε 59%, με το υπόλοιπο 41% να προέρχεται από τις ομαδικές ασφαλίσεις.

Γ. Πληρωθείσες Αποζημιώσεις

Οι συνολικές αποζημιώσεις Υγείας (ατομικών και ομαδικών ασφαλίσεων, εξω-νοσοκομειακής και νοσοκομειακής κάλυψης), που κατεβλήθησαν το 2021 από τις εταιρίες που συμμετείχαν στην παρούσα έρευνα, προσέγγισαν τα € 589 εκατομμύρια, σημειώνοντας αύξηση 2% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

Η αύξηση αυτή οφείλεται αποκλειστικά στις ομαδικές ασφαλίσεις, οι οποίες, γράφοντας αύξηση 10%, έφθασαν τα € 180 εκατομμύρια, αντιστοιχώντας στο 31% των συνολικών πληρωθεισών αποζημιώσεων Υγείας το 2021. Αντιθέτως, οι αποζημιώσεις των ατομικών ασφαλίσεων Υγείας, αντιστοιχώντας στο 69% των συνολικών, εμφάνισαν οριακή μείωση της τάξης του 1%, προσεγγίζοντας τα € 409 εκατομμύρια το 2021.

i. Πληρωθείσες Αποζημιώσεις Συνολικά κατά Κάλυψη: Νοσοκομειακή και Εξω-νοσοκομειακή

Από το ποσό των € 589 εκατομμυρίων των συνολικών αποζημιώσεων του 2021, το 92% αυτού, το οποίο ισούται με € 543 εκατομμύρια, αφορούσε αμιγώς σε νοσοκομειακές καλύψεις των ατομικών και των ομαδικών (αθροιστικά) ασφαλίσεων Υγείας. Σε σχέση με το 2020, οι συνολικά πληρωθείσες νοσοκομειακές αποζημιώσεις σημείωσαν οριακή αύξηση 1%.

Συνεπώς, μόλις 8% του συνόλου των πληρωθεισών αποζημιώσεων , που ισούται με € 46 εκατομμύρια αφορούσε σε εξω νοσοκομειακές καλύψεις ( ατομικές και ομαδικές ) . Το δε ποσό των συνολικά πληρωθεισών εξωνοσοκομειακών αποζημιώσεων εμφανίστηκε αυξημένο κατά 8% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά.

ii. Πληρωθείσες Αποζημιώσεις Ατομικών κατά Κάλυψη: Νοσοκομειακή και Εξωνοσοκομειακή

Όπως προαναφέρθηκε το 2021 οι συνολικές αποζημιώσεις των ατομικών ασφαλίσεων Υγείας , εμφάνισαν οριακή μείωση της τάξης του 1% σε σύγκριση με το 2020, φθάνοντας τα € 409 εκατομμύρια. Το 95% εξ αυτών, δηλαδή € 390 εκατομμύρια αφορούσε σε νοσοκομειακές καλύψεις οι οποίες σημείωσαν μείωση 2% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά. Οι δε εξωνοσοκομειακές αποζημιώσεις ανήλθαν σε 19 εκατομμύρια ευρώ το 2021, αυξημένες, δηλαδή, κατά 5% σε σχέση με το 2020.

iii. Πληρωθείσες Αποζημιώσεις Ομαδικών κατά Κάλυψη: Νοσοκομειακή » και Εξωνοσοκομειακή

Το 2021 οι συνολικές αποζημιώσεις των ομαδικών ασφαλίσεων Υγείας έφθασαν τα € 180 σημειώνοντας αύξηση 10% σε σύγκριση με το 2020. Από το ποσό αυτό, € 153 εκατομμύρια, δηλαδή το 85% των συνολικών ομαδικών αποζημιώσεων αφορούσε σε νοσοκομειακές καλύψεις , ενώ το υπόλοιπο ποσό των € 27 εκατομμυρίων, που αντιστοιχεί στο 15% των συνολικών ομαδικών, κατεβλήθη για εξωνοσοκομειακές καλύψεις. Τόσο οι νοσοκομειακές, όσο και οι εξωνοσοκομειακές αποζημιώσεις των ομαδικών ασφαλίσεων κατέγραψαν αύξηση 10% σε σχέση με τα αντίστοιχα μεγέθη τους το προηγούμενο έτος.

iv. Πληρωθείσες Νοσοκομειακές Αποζημιώσεις κατά είδος δαπάνης : (9%) «Αμοιβές Ιατρών» και «Λοιπά Νοσοκομειακά Έξοδα»

Από την περαιτέρω ανάλυση των συνολικών ( αποζημιώσεων του 2021 που αφορούν άθροισμα σε έξοδα ατομικών και ομαδικών) νοσοκομειακών (εξαιρουμένων, δηλαδή, των επιδοματικών αποζημιώσεων), προκύπτει ότι αυτές επιμερίζονται κατά ποσοστό 27% σε αμοιβές ιατρών και κατά 73% στις στις λοιπές δαπάνες νοσηλείας.

Ειδικά σε ό,τι αφορά τα απόλυτα μεγέθη σε ευρώ που κατεβλήθησαν το 2021 για νοσοκομειακές αποζημιώσεις εξόδων, με βάση τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από 15/16 εταιρίες για τις ατομικές και από 14/15 για τις ομαδικές ασφαλίσεις Υγείας, παρατηρούνται οι αναγραφόμενες στον κατωτέρω πίνακα 10 ποσοστιαίες μεταβολές:

v. Ατομικές Ασφαλίσεις: «Συχνότητα» Νοσοκομειακών Αποζημιώσεων και Συμμετοχή τους στις Συνολικές Αποζημιώσεις (νοσοκομειακές + εξω-νοσοκομειακές)

Με βάση τα στοιχεία που δηλώθηκαν από 15/16 εταιρίες που συμμετείχαν στην προκείμενη έρευνα για το έτος 2021, η συχνότητα των ατομικών νοσοκομειακών αποζημιώσεων διαμορφώθηκε στο 9%, μειωμένη, δηλαδή, κατά 1 ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με το 2020.

Στο ακόλουθο γράφημα αποτυπώνεται η συχνότητα των αποζημιωθέντων νοσοκομειακής κάλυψης σε αντιπαραβολή με το μέγεθος (ως ποσοστό) της συμβολής τους στις συνολικές (νοσοκομειακές και εξω-νοσοκομειακές) αποζημιώσεις των ατομικών ασφαλίσεων. Η αντιπαραβολική παράθεση των δύο αυτών δεδομένων καταμαρτυρεί τον, διαχρονικά, νοσοκομειοκεντρικό χαρακτήρα των ασφαλίσεων Υγείας, καθώς το προαναφερόμενο 9% των ασφαλισμένων που διαθέτουν νοσοκομειακή κάλυψη (οι οποίοι και αποζημιώθηκαν για την κάλυψη αυτή) ‘παράγουν’ σταθερά άνω του 90% (95% για το 2021) των συνολικών ατομικών ζημιών, ποσοστό που αντιστοιχεί στις νοσοκομειακές, δηλαδή, αποζημιώσεις.

vi. Ομαδικές Ασφαλίσεις: «Συχνότητα» Νοσοκομειακών Αποζημιώσεων και Συμμετοχή τους στις Συνολικές Αποζημιώσεις (νοσοκομειακές + εξωνοσοκομειακές)

Ανάλογη με την ανωτέρω περιγραφόμενη εικόνα των ατομικών ασφαλίσεων διαπιστώνεται και για τις ομαδικές. Πιο συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία που δηλώθηκαν από 14/15 εταιρίες που συμμετείχαν στην παρούσα έρευνα για το έτος 2021, η συχνότητα των ομαδικών νοσοκομειακών αποζημιώσεων διαμορφώθηκε στο 11%, μειωμένη δηλαδή, κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2020.

Στο ακόλουθο γράφημα αποτυπώνεται η συχνότητα των αποζημιωθέντων νοσοκομειακής κάλυψης σε αντιπαραβολή με το μέγεθος (ως ποσοστό) της συμβολής τους στις συνολικές (νοσοκομειακές και εξω νοσοκομειακές) αποζημιώσεις των ομαδικών ασφαλίσεων. Η αντιπαραβολική παράθεση των δύο αυτών δεδομένων επιβεβαιώνει το νοσοκομειοκεντρικό χαρακτήρα και των ομαδικών ασφαλίσεων Υγείας, καθώς το προαναφερόμενο 11% των ασφαλισμένων που διαθέτουν νοσοκομειακή κάλυψη (οι οποίοι και αποζημιώθηκαν για την κάλυψη αυτή) δημιουργούν το 85% των συνολικών ομαδικών ζημιών.

Δ. i. Στοιχεία Ατομικών Ασφαλίσεων Υγείας – Ειδικότερα Ευρήματα

Ατομικές Ασφαλίσεις κατά τη Διάρκεια Ασφάλισης:

Σε χωριστή ενότητα του ερωτηματολογίου που αφορά ειδικά στις ατομικές ασφαλίσεις Υγείας επιχειρείται η καταγραφή των εν λόγω ασφαλίσεων με βάση τη διάρκεια των διακρίνοντάς τα , δηλαδή, συμβολαίων, σε ετήσια και μακροχρόνια. Σύμφωνα με τις απαντήσεις των εταιριών που συμμετείχαν στην έρευνα, η εικόνα κάθε μίας από τις δύο αυτές κατηγορίες ατομικών προγραμμάτων διαμορφώνεται κατά τα δεδομένα των ακόλουθων πινάκων.

Από τα ανωτέρω στοιχεία, καθίσταται σαφής η σταδιακή επικράτηση των ετήσιας διάρκειας ασφαλιστηρίων στη δομή του συνολικού (σε επίπεδο αγοράς) χαρτοφυλακίου των ατομικών ασφαλίσεων Υγείας.

Ειδικά σε ό,τι αφορά την ετήσια μεταβολή των απόλυτων μεγεθών του πλήθους ενεργών ασφαλισμένων και συμβολαίων, πληρωθεισών αποζημιώσεων, αλλά και ‘ακυρώσεων’ ασφαλισμένων και συμβολαίων, για κάθε μια από τις δύο εδώ ερευνώμενες κατηγορίες προγραμμάτων, προκύπτουν τα περιεχόμενα στον κατωτέρω πίνακα 13 στοιχεία.

ii. Ατομικές Νοσοκομειακές Ασφαλίσεις κατά Τύπο Κάλυψης και Ανώτατο Κεφάλαιο Κάλυψης

Το 2021 αποτέλεσε την τρίτη συνεχόμενη χρονιά κατά την οποία επιχειρήθηκε, με ρητή εξαίρεση των capitation προγραμμάτων, η εξέταση των ατομικών προγραμμάτων Υγείας κατά τους τύπους κάλυψης «συμμετοχικά/απαλλαγής» και «100% κάλυψης/κάλυψης από το πτώτο ευρώ» και, ταυτόχρονα, κατά το ανώτατο όριο κάλυψης (€ 150.000< και >€ 150.000). Ζητούμενο του εγχειρήματος αυτού αποτελεί, κυρίως, η διερεύνηση του αν και κατά πόσο διαφοροποιείται η ‘μέση αποζημίωση’ (μέσος όρος), ενδεχομένως δε, και η συχνότητα ζημιών, αναλόγως του τύπου κάλυψης και του ανώτατου κεφαλαίου κάλυψης.

Σύμφωνα με τα συνολικά δηλωθέντα από τις συμμετέχουσες ασφαλιστικές εταιρίες στην ειδική ενότητα του ερωτηματολογίου δεδομένα, προκύπτουν τα στοιχεία που περιέχονται στον ακόλουθο πίνακα 14.

Γραφικά αναπαριστώντας το εν λόγω συνολικό χαρτοφυλάκιο, φαίνεται, από άποψη πλήθους συμβολαίων, ασφαλισμένων, αποζημιωθέντων και πληρωθεισών αποζημιώσεων, ότι αυτό δομείται ως ακολούθως:

Τα βασικότερα συμπεράσματα που εξάγονται από τα συλλεγέντα στοιχεία σε αυτή τη θεματική, σχετικά με τη ‘μέση αποζημίωση’ και τη συχνότητα ζημιών, θα μπορούσαν να συνοψιστούν στα εξής:

▪ Στα «συμμετοχικά/απαλλαγής» προγράμματα, η «μέση αποζημίωση», τουλάχιστον κατά το 2021, φαίνεται να διαφοροποιείται σε ικανό βαθμό με βάση το ανώτατο κεφάλαιο κάλυψης, όχι όμως και η συχνότητα, η οποία ήταν της τάξης 8%-9% καθ’ όλη την ερευνηθείσα τριετία 2019-2021.

▪ Στα «100% κάλυψης/κάλυψης από το πρώτο ευρώ» προγράμματα, σε όλη την ερευνώμενη περίοδο 2019-2021 προκύπτει ότι η «μέση αποζημίωση» σαφώς διαφοροποιείται αναλόγως του ανώτατου κεφαλαίου κάλυψης. Αντίθετα, η συχνότητα εμφανίζει διαφοροποίηση, κυρίως, συγκρινόμενη με εκείνη των «συμμετοχικών/απαλλαγής» προγραμμάτων (συχνότητα της τάξης 12%-16% καθ’ όλα τα ερευνηθέντα έτη και για τις δύο κατηγορίες των «100% κάλυψης/ κάλυψης από το πρώτο ευρώ» προγραμμάτων).

▪ Από την ανάλυση των στοιχείων που αφορούν το 2021 σε σύγκριση με το 2020 διακρίνεται σημαντική αύξηση της «μέσης αποζημίωσης» σε όλους τους ερευνώμενους στην προκείμενη ενότητα τύπους και κατηγορίες προγραμμάτων, πλην των «συμμετοχικών/απαλλαγής» με ανώτατο κεφάλαιο κάλυψης <€ 150.000.

▪ Η κατά το ίδιο έτος αύξηση της «μέσης αποζημίωσης», σε συνδυασμό με τη μείωση της συχνότητας στους ίδιους τύπους και κατηγορίες προγραμμάτων ερμηνεύεται, μάλλον, ως αύξηση της σφοδρότητας των περιστατικών νοσηλείας, παρά ως πληθωριστικό αποτύπωμα στο κόστος των υπηρεσιών υγείας.

iii. Ατομικές Νοσοκομειακές Αποζημιώσεις Εξόδων κατά Ομάδα Παρόχου Υπηρεσιών Υγείας

Λαμβανομένου υπόψη του ειδικού, λόγω του όγκου τους, ενδιαφέροντος που διαθέτουν οι νοσοκομειακές αποζημιώσεις και, κυρίως, εκείνες που αφορούν σε πραγματοποιηθέντα έξοδα (εξαιρουμένων, δηλαδή, των επιδοματικών αποζημιώσεων), ζητήθηκε, στο πλαίσιο της προκείμενης έρευνας, η ποσοστιαία κατάτμηση τόσο της αξίας των αποζημιώσεων, όσο και του πλήθους των αποζημιωθέντων μεταξύ τεσσάρων βασικών ομάδων νοσηλευτηρίων.

Πιο συγκεκριμένα, για τους σκοπούς της παρούσας έρευνας, τα νοσηλευτήρια και οι κλινικές κατηγοριοποιούνται ως εξής:

▪ Συνεργαζόμενες Κλινικές (δηλαδή, «εντός δικτύου» συνεργαζομένων προμηθευτών των ασφαλιστικών εταιριών)

▪ Μη Συνεργαζόμενες Κλινικές (δηλαδή, «εκτός δικτύου» συνεργαζομένων προμηθευτών των ασφαλιστικών επιχειρήσεων)

▪ Δημόσια Νοσοκομεία

▪ Θεραπευτήρια Εξωτερικού

Οι επιμερισμοί που προκύπτουν, σε επίπεδο αγοράς, σύμφωνα με τα δηλωθέντα από τις συμμετέχουσες στην έρευνα ασφαλιστικές εταιρίες δεδομένα, σχετικά με τις αποζημιώσεις και το πλήθος των αποζημιωθέντων για έξοδα νοσηλείας κατά το έτος 2021, αποτυπώνονται στο αμέσως κατωτέρω γράφημα 18.

Από τα στοιχεία του 2021, τα οποία, σημειωτέον, δεν εμφανίζουν σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με προηγούμενα έτη (βλ. και κατωτέρω τους αναλυτικούς πίνακες 15 και 16), προκύπτει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ασφαλισμένων κάνει πράγματι χρήση του δικτύου συνεργαζομένων με τις ασφαλιστικές εταιρίες κλινικών, οι οποίες και απορροφούν το 94% του συνόλου των αποζημιώσεων εξόδων νοσηλείας.

Στους πίνακες 15 και 16 που ακολουθούν αποτυπώνονται οι αντίστοιχοι επιμερισμοί πληρωθεισών αποζημιώσεων εξόδων και αντιστοιχούντων ασφαλισμένων κατά την πενταετία 2017-2021.