Η αλλαγή είναι ομαδικό “άθλημα”

Είστε “συνεργατικό” στέλεχος ή “σταυροφόρος;”

Η αλλαγή είναι αναπόφευκτη σε κάθε οργανισμό. Ο τρόπος που θα την προσεγγίσουμε, είναι καθοριστικός για την επιτυχία ή την αποτυχία της. Και βέβαια η επιδίωξη της αλλαγής, δεν είναι ατομικό άθλημα, αλλά μια ομαδική προσπάθεια.

Κάθε νέο στέλεχος σε μια επιχείρηση, θέλει οπωσδήποτε να κάνει τη διαφορά. Βλέπει πράγματα που θα μπορούσαν να είναι καλύτερα, έχει ιδέες για το πώς να τα αλλάξει και θέλει αυτές τις ιδέες του να τις κάνει πράξη. Πιστεύει με πάθος στα σχέδια του, εκφράζει τις ιδέες του με τόλμη και με ένταση κατά τη διάρκεια των συναντήσεων της ομάδας του. Επισημαίνει άφοβα τι πηγαίνει στραβά και τι θα όχι. Σε αυτή τη φάση, είναι ο “σταυροφόρος της αλήθειας” και της αλλαγής, αυτός που δεν φοβάται να τα πει ένα χεράκι στην εξουσία, συνήγορος της υπόλοιπης ομάδας.

Και παρότι κάποιες φορές όλο αυτό φέρνει κάποιο αποτέλεσμα, μικρό και βραχυπρόθεσμο συνήθως, τις περισσότερες φορές ο “σταυροφόρος” μας, οδηγείται σιγά σιγά σε δυσμένεια και απομόνωση.

Η προσέγγιση του σταυροφόρου: Παθιασμένη αλλά απομονωτική

Ο “σταυροφόρος” ενσαρκώνει μια παθιασμένη υπεράσπιση του οράματος, των αξιών και των στόχων του. Οι αποφάσεις του καθοδηγούνται από ένα σύνολο πεποιθήσεων και αξιών. Αντιμετωπίζει την αλλαγή άμεσα και δυναμικά, οδηγούμενος από μια βαθιά αίσθηση σκοπού και ανάγκης να εκφράσει τις απόψεις του, ακόμη και μπροστά στην αντίθετη άποψη.

Η προσέγγιση αυτή μακροπρόθεσμα συχνά αποδεικνύεται αντιπαραγωγική. Το στέλεχος-σταυροφόρος συχνά γίνεται αντιληπτός ως φανατικός, άκαμπτος και υπερβολικά παθιασμένος. Ενώ το πάθος μπορεί να είναι ένα θετικό χαρακτηριστικό, γίνεται επιζήμιο όταν συνοδεύεται από ακραία επιμονή ή συμπεριφορές όπως:

• Συχνή και έντονη παρέμβαση στις συζητήσεις, σε σημείο που δυσκολεύονται να μιλήσουν οι υπόλοιποι.

• Ασέβεια προς το λόγο των άλλων, με συχνές διακοπές στην ομιλία τους ή με άρνηση να απαντήσουν στις ερωτήσεις τους. Το στέλεχος-σταυροφόρος, δεν ακούει, οπότε και δεν αντιλαμβάνεται κάτι άλλο εκτός από τη δική του άποψη. Προωθεί τη δική του ατζέντα, χωρίς να εξετάζει άλλες οπτικές, οι οποίες θεωρεί ότι προέρχονται από άγνοια και όχι από αληθινή απόκλιση ιδεών.

Είστε στέλεχος – σταυροφόρος;

Ίσως αναγνωρίζετε και στον εαυτό σας ορισμένα χαρακτηριστικά του σταυροφόρου. Το στυλ του σταυροφόρου οφείλεται σε διάφορους λόγους. Είναι σημαντικό να βρείτε την αιτία και τον αντίκτυπο της συγκεκριμένης συμπεριφοράς, ώστε να υιοθετήσετε ένα πιο ισορροπημένο στυλ. Ιδού μερικές συμπεριφορές που την χαρακτηρίζουν:

Είστε παθιασμένος

Οι ηγέτες που είναι παθιασμένοι με ένα θέμα συχνά έχουν και μεγάλη εμπειρία πάνω σε αυτό, με αποτέλεσμα να θεωρούνται άκαμπτοι και αμυντικοί. Πιστεύουν με πάθος ότι ο δρόμος τους είναι ο καλύτερος δρόμος προς τα εμπρός, με αποτέλεσμα να διστάζουν να αποδεχτούν ή να εξετάσουν εναλλακτικές προοπτικές. Αυτό οδηγεί σε εξάντληση, καθώς η έρευνα έχει δείξει ότι το να τίθεται το πάθος ως προτεραιότητα πάνω από όλα μπορεί να είναι αναποτελεσματικό και επιβλαβές.

Απογοητεύεστε από τον αργό ρυθμό μιας συγκεκριμένης αλλαγής

Οι ηγέτες που λειτουργούν ως σταυροφόροι θεωρούν ότι πρέπει να πιέσουν μόνοι τους σκληρά για να σημειωθεί πρόοδος, υιοθετώντας μια αυστηρά εστιασμένη προσέγγιση και χάνοντας την ευκαιρία να στρατολογήσουν υποστηρικτές και συνεργάτες για να βοηθήσουν στην πραγματοποίηση μόνιμων αλλαγών. Άλλωστε η ομάδα που προσπαθούν να επηρεάσουν δεν συμμερίζεται την αίσθηση του επείγοντος που έχουν οι ίδιοι.

Πώς να γίνετε “Συνεργατικό” στέλεχος

Αντί να επιδιώκουν επίμονα μια μυωπική προοπτική, τα “συνεργατικά” στελέχη επιδιώκουν την οικοδόμηση σχέσεων και την κατανόηση της οργανωτικής δυναμικής προκειμένου να επιτύχουν την αλλαγή με κοινό, στρατηγικό τρόπο.

Ακολουθούν έξι τρόποι για να γίνετε πιο συνεργάσιμος ηγέτης:

Κατανόηση της κουλτούρας του οργανισμού

Είτε μας αρέσει είτε όχι, το πόση επιρροή έχουμε βρίσκεται τελικά στα χέρια εκείνων που θέλουμε να επηρεάσουμε. Και η επιρροή εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πλαίσιο. Αντί να κολλάτε στα όπλα σας και να εκτίθεστε χωρίς να κατανοείτε το πλαίσιο στο οποίο λειτουργείτε, μια καλύτερη προσέγγιση είναι να προσδιορίσετε πώς λειτουργούν τα πράγματα στον οργανισμό σας. Αναζητήστε στοιχεία για το τι λειτουργεί και τι όχι. Στις συναντήσεις, προσέξτε ποιες συμπεριφορές ανταμείβονται και ποιες δεν είναι τόσο αποτελεσματικές. Παρακολουθήστε τους πιο αποτελεσματικούς ηγέτες στον οργανισμό και ρωτήστε τους πώς θα μπορούσαν να διαχειριστούν μια συγκεκριμένη κατάσταση. Είναι διαφορετική η προσέγγισή τους από τη δική σας; Όταν κατανοήσετε τους «κανόνες» του παιχνιδιού, θα είστε σε πολύ καλύτερη θέση να παίξετε.

Επιλέξτε τις μάχες σας

Οι σταυροφόροι τείνουν να υποστηρίζουν την αλλαγή μεγάλων πραγμάτων – πράγματα που, προς απογοήτευσή τους, είναι περίπλοκα και απαιτούν έναν νικηφόρο συνασπισμό. Και σε ορισμένες περιπτώσεις, ο σταυροφόρος δεν είναι το κατάλληλο άτομο για να κάνει αυτές τις αλλαγές. Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι είστε διευθυντής σε μια εταιρεία λογισμικού και παρατηρείτε αναποτελεσματικότητα τόσο στη διαδικασία ανάπτυξης λογισμικού όσο και στη στρατηγική προσλήψεων της εταιρείας. Ενώ το πάθος και η ορμή σας μπορεί να σας παροτρύνουν να αντιμετωπίσετε και τα δύο ζητήματα, η αναθεώρηση της στρατηγικής πρόσληψης μπορεί να είναι πιο περίπλοκη, απαιτώντας συλλογικές προσπάθειες και έναν ευρύ συνασπισμό για την αποτελεσματική αντιμετώπιση. Η μάχη της στρατολόγησης μπορεί να οδηγήσει σε απογοήτευση, εξάντληση και διάβρωση της αξιοπιστίας, εάν οι αλλαγές δεν υλοποιηθούν γρήγορα. Και πιθανότατα, η ομάδα στρατολόγησης θα ανταποκριθεί αμυντικά στην πρωτοβουλία σας. Αντίθετα, εστιάστε την ενέργεια και τους πόρους σας στον εξορθολογισμό της διαδικασίας ανάπτυξης λογισμικού, έναν τομέα στον οποίο μπορείτε να έχετε σημαντικό και ουσιαστικό αντίκτυπο δεδομένης της τεχνογνωσίας σας.

Αναζητήστε ανατροφοδότηση

Οι άλλοι συχνά μας βλέπουν πιο αντικειμενικά από ότι εμείς τον εαυτό μας. Η έρευνα έχει δείξει ότι οι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν πώς συμπεριφέρονται σε ορισμένες καταστάσεις ή θυμούνται λάθος τις ενέργειές τους, οδηγώντας σε μια ανακριβή αντίληψη του εαυτού τους. Οι σταυροφόροι, που συχνά βυθίζονται στο όραμά τους, μπορεί να παραβλέψουν κρίσιμες λεπτομέρειες ή προοπτικές, οδηγώντας σε μια ελλιπή εικόνα της κατάστασης.

Να ζητάτε επίμονα σχόλια και προτάσεις για να καταλάβετε καλύτερα πως αντιλαμβάνονται οι άλλοι τη δική σας προσέγγιση και τι μπορείτε να κάνετε την επόμενη φορά για να γίνετε πιο αποτελεσματικοί. Αυτό είναι ένα βήμα που όχι μόνο καλλιεργεί την αυτογνωσία, αλλά σας δίνει επίσης μια ολοκληρωμένη κατανόηση των συνεπειών των πράξεών σας, συμπεριλαμβανομένων των πιθανών αρνητικών επιπτώσεων στη δυναμική της ομάδας, το ηθικό και την παραγωγικότητα.

Αναπτύξτε και αξιοποιήστε σχέσεις

Είναι ζωτικής σημασίας να οικοδομήσετε και να καλλιεργήσετε έναν νικηφόρο συνασπισμό ατόμων που μπορούν να υποστηρίξουν τις ιδέες σας. Φανταστείτε τον οργανισμό σαν ένα βαρύ βαγόνι που είναι δύσκολο να σταματήσει ή να πάρει  διαφορετική κατεύθυνση απ’ έξω. Αντί να προσπαθούν να σπρώξουν ή να τραβήξουν μόνοι τους το βαγόνι, οι ηγέτες θα πρέπει να ανέβουν στο βαγόνι και να συνεργαστούν με τους οδηγούς για να το κατευθύνουν από μέσα. Αυτή η προσέγγιση απαιτεί την οικοδόμηση σχέσεων και συνασπισμών εντός του οργανισμού για να κερδίσετε υποστήριξη για ιδέες και να δημιουργήσετε μια αίσθηση κοινής ιδιοκτησίας.

Ένας εύκολος τρόπος για να «ανέβετε στο βαγόνι» είναι να ευθυγραμμίσετε τις ιδέες σας με τις ιδέες των άλλων ως ένας τρόπος να αποκτήσετε υποστηρικτές και συμμάχους. Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι είστε επιστήμονας που ανησυχεί για τα υψηλά ποσοστά εναλλαγής προσωπικού. Κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης, ένας συνάδελφος από το Ανθρώπινο Δυναμικό συζητά τον στόχο τους να αυξήσουν τη δέσμευση των εργαζομένων. Θα μπορούσατε να προτείνετε ένα κοινό έργο που αντιμετωπίζει και τις δύο ανησυχίες — για παράδειγμα, ένα πιλοτικό πρόγραμμα στο τμήμα σας που ενσωματώνει στρατηγικές για την ενίσχυση της δέσμευσης των εργαζομένων που ενδέχεται να μειώσουν τα ποσοστά απωλειών. Με αυτόν τον τρόπο, ενσωματώνετε τις πρωτοβουλίες σας με τις ανάγκες και τις ανησυχίες του συναδέλφου σας από το ανθρώπινο δυναμικό, διευκολύνοντας τους άλλους να υποστηρίξουν και τη δική σας και την πρότασή τους.

Να είστε ανοιχτός σε άλλες προοπτικές

Για να αποκτήσετε επιρροή, πρέπει επίσης να είστε ανοιχτοί στο να επηρεαστείτε. Κανείς δεν θέλει να «διαπραγματευτεί» με κάποιον που δεν είναι ανοιχτός σε άλλες προοπτικές και μπορεί να δει τον κόσμο μόνο μέσα από τη δική του περιορισμένη οπτική. Αντίθετα, προσπαθήστε να καλλιεργήσετε γνήσια περιέργεια για άλλους τρόπους να βλέπετε τις προκλήσεις και τις λύσεις. Αντί να εμβαθύνετε ή να επαναλάβετε την προσέγγιση που προτιμάτε, κάντε ανοιχτές ερωτήσεις σε συναδέλφους που δεν συμμερίζονται την άποψή σας και προσπαθήστε να εντοπίσετε κοινές προοπτικές. Ενώ μπορεί να δείτε μια ευθεία γραμμή μεταξύ του προβλήματος και της λύσης με βάση την προοπτική και την πείρα σας, άλλοι μπορεί να μην δουν την τροχιά τόσο ξεκάθαρα και θα δυσκολευτούν να εφαρμόσουν την επιθυμητή στρατηγική ως αποτέλεσμα. Ακόμη και η σωστή απόφαση μπορεί να οδηγήσει σε λάθος αποτέλεσμα, εάν δεν καταφέρετε να δημιουργήσετε μια κοινή αντίληψη για το πώς να εφαρμόσετε με επιτυχία την αλλαγή.

Επικεντρωθείτε σε μακροπρόθεσμους στόχους

Η οικοδόμηση αλλαγών με διάρκεια απαιτεί να είστε εστιασμένοι στον μακροπρόθεσμο στόχο. Μερικές φορές, το να είσαι σταυροφόρος είναι δικαιολογημένο και κατάλληλο, ιδιαίτερα όταν απαιτείται επείγουσα δράση και έχεις την εξουσία να κάνεις μια αλλαγή. Ωστόσο, αυτές οι καταστάσεις τείνουν να είναι λίγες. Εάν θέλετε να επιτύχετε μια φιλόδοξη διαρκή αλλαγή, είναι απίθανο να συμβεί με μιας και πιθανότατα δεν μπορείτε να το κάνετε μόνοι σας.

Αντιμετωπίστε τον σταυροφόρο εαυτό σας με αυτές τις τρεις ερωτήσεις: Είναι δικό μου αυτό το πρόβλημα προς επίλυση; Χρειάζεται να το λύσω μόνος μου; Πρέπει να το λύσω τώρα; Με αυτήν την εστίαση, μπορείτε να εφαρμόσετε το σωστό επίπεδο μακροπρόθεσμου οράματος σε πράγματα που έχουν πραγματικά σημασία, μεταξύ των οποίων να εγκαταλείψετε τη νοοτροπία να πολεμάτε κάθε μάχη στην πορεία σας.

Η ανάγκη για αλλαγή είναι αναπόφευκτη σε κάθε οργανισμό, αλλά η προσέγγιση για την ώθηση της αλλαγής είναι καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία ή την αποτυχία της. Το να επιδιώκεις τη διαρκή αλλαγή δεν είναι μια μοναχική αναζήτηση, αλλά μια εγγενώς κοινή προσπάθεια. Απαιτεί την υιοθέτηση μιας συλλογικής νοοτροπίας που σέβεται και περιλαμβάνει διαφορετικές προοπτικές, διατηρεί μια στρατηγική εστίαση και πλοηγείται υπομονετικά στις πολυπλοκότητες της οργανωτικής δυναμικής. Δεν έχει να κάνει με το να εγκαταλείψεις το πάθος ή τη συνηγορία σου, αλλά να τα αξιοποιήσεις με πιο περιεκτικό, στρατηγικό και τελικά αποτελεσματικό τρόπο.