Οι διαπροσωπικές συγκρούσεις -με ανασφαλείς εργοδότες, με συναδέλφους που τα ξέρουν όλα, που λειτουργούν επιθετικά/αμυντικά- είναι συνηθισμένες στους χώρους εργασίας. Οι μελέτες δείχνουν ότι η κύρια πηγή έντασης στη δουλειά είναι οι σχέσεις ενώ η πλειοψηφία των εργαζόμενων σε κάθε σχετική έρευνα κάνει λόγο για εργασία δίπλα σε ένα “τοξικό” συνάδελφο.
Επιμέλεια: Γεωργία Μυλωνάκη
Εγκλωβισμένοι σε τέτοιο αρνητισμό, είναι δύσκολο να βγάλουμε τον καλύτερο εαυτό μας ή έστω να βελτιώσουμε μόνοι μας τη κατάσταση. Αντ’ αυτού ξοδεύουμε χρόνο ανησυχώντας, συχνά αντιδρούμε με τρόπους που παραβιάζουν τις αρχές μας και μετά μετανιώνουμε ή αποφεύγουμε δύσκολους συναδέλφους, συχνά εγκαταλείποντας εντελώς την εργασία μας. Αν παραμείνουμε σε αυτό το περιβάλλον που νιώθουμε ως “τοξικό”, τότε η μειωμένη απόδοση, τα λάθη, οι αστοχίες, είναι αναμενόμενα.
Κανείς δεν είναι τέλειος στις ανθρώπινες σχέσεις. Ιδιαίτερα σε στρεσογόνες περιόδους ή όταν αισθανόμαστε υπό απειλή, ακόμα και οι καλύτεροι μεταξύ μας, μπορεί να δούμε τον εαυτό μας αγκιστρωμένο στην εγωπάθεια και στην υστεροφημία, σε σκέψεις του στυλ “πρέπει να κερδίσω αυτή την αντιπαράθεση για να επιδειχθώ στην ομάδα μου”, αντί να επικεντρωθούμε στον “ευγενή” στόχο της αξιοπρεπούς συμπεριφοράς και συναδελφικότητας.
Παρακάτω θα διαβάσετε επτά προτάσεις που μπορούν να βοηθήσουν στη συνεργασία με τους δύσκολους συναδέλφους. Δεν πρόκειται για μαγικές συνταγές που θα μεταμορφώσουν αιφνιδίως τον προβληματικό συνάδελφο σε καλύτερο φίλο, αλλά θα κάνουν τη μεταξύ σας σχέση πιο ανεκτή αν όχι πιο θετική και θα βοηθήσουν στο χτίσιμο αντοχής στις διαπροσωπικές συγκρούσεις, ώστε να νιώθει κανείς λιγότερο αγχωμένος όταν εμπλέκεται σε μία σύγκρουση και να μπορεί να συνέλθει από αυτήν πιο γρήγορα.
- Να θυμάσαι ότι η οπτική σου είναι μία ανάμεσα σε πολλές άλλες
Όλοι ερχόμαστε στη δουλειά με διαφορετικές απόψεις και αξίες. Μπορεί να διαφωνούμε στα πάντα, από το αν είναι οκ να αργήσεις πέντε λεπτά σε ένα μίτινγκ μέχρι τους αποδεκτούς τρόπους να διακόψεις έναν συνάδελφο και τις συνέπειες που πρέπει να έχει κάποιος για ένα λάθος του. Δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένει κανείς ο εργοδότης ή οι συνάδελφοι να βλέπουν τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο συνέχεια.
Όταν, ωστόσο, προκύπτουν τέτοιες διαφορές απόψεων οι περισσότεροι πιστεύουμε ότι βλέπουμε το ζήτημα αντικειμενικά και σωστά και όποιος έχει άλλη γνώμη είναι ανενημέρωτος, παράλογος ή προκατειλημμένος. Μόλις σιγουρευτούμε για κάτι, δυσκολευόμαστε να φανταστούμε ότι οι άλλοι δεν το βλέπουν με τον ίδιο τρόπο.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε και να αντιστεκόμαστε σε αυτή την ενστικτώδη αντίδραση. Αναρωτηθείτε για την οπτική σας κάνοντας ερωτήσεις όπως: Πώς ξέρω ότι αυτό που πιστεύω είναι αλήθεια; Κι αν κάνω λάθος; Τι υποθέσεις έκανα; Πώς θα έβλεπε τα πράγματα κάποιος με διαφορετικές αρχές και εμπειρίες;
Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα έχουν μικρότερη σημασία από την άσκηση του να τεθούν οι ερωτήσεις. Είναι ένας καλός τρόπος να θυμηθεί κανείς ότι η άποψη του είναι ακριβώς αυτό: η άποψή του. Δεν βλέπουν όλοι τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο κι αυτό είναι φυσιολογικό.
Για την ακρίβεια, δεν χρειάζεται να συμφωνήσεις με τους συναδέλφους σου πάνω στα «γεγονότα», σχετικά με το τι έγινε ή ποιος ευθύνεται για ένα πρόβλημα. Αντί να ξοδεύετε ώρες διαφωνώντας για τις οπτικές σας, επικεντρωθείτε στο τι πρέπει να γίνει για να προχωρήσετε.
- Να έχεις επίγνωση των προκαταλήψεών σου
Οι προκαταλήψεις υπάρχουν σε κάθε εργασιακή αλληλεπίδραση. Ένα συνηθισμένο λάθος είναι το να υποθέτουμε ότι η συμπεριφορά των άλλων σχετίζεται περισσότερο με την προσωπικότητά τους παρά με την κατάσταση, ενώ πιστεύουμε το αντίστροφο για τον εαυτό μας. Για παράδειγμα, μπορεί να συμπεραίνεις ότι ένας συνάδελφος που άργησε σε ένα μίτινγκ είναι αποδιοργανωμένος ή αδιάφορος, αντί ότι καθυστέρησε στην κίνηση ή σε ένα άλλο μίτινγκ που κράτησε περισσότερο. Αλλά όταν εσύ αργείς, μπορεί να επικεντρώνεσαι στις περιστάσεις που οδήγησαν στην αργοπορία σου.
Ένα άλλο λάθος είναι το να ερμηνεύουμε τα γεγονότα με τρόπο που να επιβεβαιώνει τις υπάρχουσες πεποιθήσεις μας. Αν η γνώμη σας για κάποιον είναι ήδη αρνητική, το πιθανότερο είναι να ερμηνεύσετε τις ενέργειές του ως απόδειξη ότι είναι ακατάλληλος, αγενής ή εγωιστής και θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να σας αποδείξει ότι κάνετε λάθος.
Έχουμε μια ασυνείδητη τάση να ταυτιζόμαστε με ανθρώπους που μας μοιάζουν στην εμφάνιση, στις πεποιθήσεις κλπ. Έρευνες έχουν δείξει ότι όταν οι συνάδελφοι δεν είναι σαν εμάς -στο φύλο, τη φυλή, το έθνος, την εκπαίδευση, τις σωματικές ιδιότητες ή τη θέση στη δουλειά- νιώθουμε λιγότερο άνετα μαζί τους και θέλουμε λιγότερο να δουλέψουμε μαζί τους.
Πώς μπορεί κανείς να ξεπεράσεις τέτοιες προκαταλήψεις; Όταν δυσκολεύεσαι με έναν συνάδελφο αναρωτήσου: τί ρόλο μπορεί να παίζουν εδώ οι προκαταλήψεις μου; Υπάρχει πιθανότητα να μην βλέπω καθαρά την κατάσταση επειδή βγάζω εύκολα συμπεράσματα γι’ αυτό το άτομο, ή επειδή ασυνείδητα επικεντρώνομαι στις διαφορές μας;
Κάνε το δικηγόρο του διαβόλου και αμφέβαλε για το πώς ερμηνεύεις εσύ την κατάσταση. Αν ο συνάδελφός σου είχε άλλο φύλο, ηλικία, εμφάνιση, καταγωγή, κοινωνική τάξη, μορφωτικό επίπεδο ή σεξουαλικό προσανατολισμό, ή άλλη θέση στην ιεραρχία θα έκανες τις ίδιες υποθέσεις; Θα έλεγες τα ίδια πράγματα ή θα του φερόσουν με τον ίδιο τρόπο;
Ζήτα από κάποιον που εμπιστεύεσαι -και που θα σου πει την αλήθεια- να σε βοηθήσει να αναλογιστείς τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να κρίνεις άδικα την κατάσταση.
- Μην το μετατρέπεις σε «Εγώ εναντίον Τους»
Σε μια διαφωνία είναι εύκολο να σκεφτείς με όρους πόλωσης: «εγώ εναντίον εσένα», εχθροί στον πόλεμο. Ο ένας είναι δύσκολος, ο άλλος όχι. Ο ένας έχει δίκιο, ο άλλος άδικο.
Για να σπάσει αυτό το μοτίβο, φαντάσου ότι δεν υπάρχουν δύο αλλά τρεις οντότητες στην κατάσταση: εσύ, ο συνάδελφός σου και η μεταξύ σας δυναμική. Μπορεί αυτή η τρίτη οντότητα να είναι κάτι συγκεκριμένο: μια απόφαση που πρέπει να πάρετε μαζί ή μια εργασία που πρέπει να ολοκληρώσετε. Ή ίσως κάτι πιο γενικό: ένταση ή εχθρότητα μεταξύ σας για κάποιο σχέδιο που δεν πήγε καλά. Αντί να καταβάλεις κόπο για να αλλάξεις τον συνάδελφό σου, προσπάθησε να κάνεις πρόοδο σ’ αυτό το τρίτο πράγμα. Σκέψου λοιπόν τους προβληματικούς συναδέλφους ως συναδέλφους με τους οποίους μοιράζεσαι ένα πρόβλημα προς επίλυση.
- Να ξέρεις το στόχο σου
Πρέπει να είσαι ξεκάθαρος με τους στόχους σου. Θες να ολοκληρώσεις ένα πρότζεκτ; Να χτίσεις μια υγιή εργασιακή σχέση που θα διαρκέσει στο μέλλον; Να νιώθεις λιγότερο θυμωμένος ή συγχυσμένος μετά την αλληλεπίδραση με τους συναδέλφους σου;
Κάνε μια λίστα με τους στόχους σου (μικρούς και μεγάλους) και μετά βάλε σε κύκλο τους πιο σημαντικούς. Οι προθέσεις σου θα καθορίσουν -συνειδητά και ασυνείδητα- τον τρόπο που θα ενεργήσεις.
Δεν χρειάζεται οι στόχοι να είναι μεγαλεπήβολοι. Συχνά αρκεί να επικεντρωθείς απλώς στο να έχεις μια λειτουργική σχέση.
Μόλις αποφασίσεις τι θέλεις να πετύχεις, γράψτο σε ένα κομμάτι χαρτί. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που περιγράφουν με ζωντάνια ή φαντάζονται τους στόχους τους είναι πιο πιθανό να τους πετύχουν και ότι οι στόχοι που γράφονται με το χέρι είναι πιο πιθανό να ευωδοθούν. Ανέτρεξε στους στόχους πριν αλληλεπιδράσεις με τους συναδέλφους σου για να τους έχεις στο νου σου.
- Απόφυγε το κουτσομπολιό – όσο μπορείς
Είναι φυσιολογικό να στρέφεσαι στους άλλους όταν κάτι δεν πάει καλά στη δουλειά. Αν κάποιος πει ότι ένας συνάδελφός σου δείχνει στριφνός, μπορεί να νιώσεις ανακούφιση μιας και αποδεικνύεται ότι δεν το πίστευες μόνο εσύ!
Αυτό μπορεί να θεωρηθεί κουτσομπολιό. Παρά την κακή του φήμη, η έρευνα δείχνει ότι το κουτσομπολιό μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη σύνδεση με τους συναδέλφους. Όταν ανακαλύπτετε δύο άνθρωποι ότι βρίσκετε κάποιον άλλον “δύσκολο”, ακόμα ότι και κάποιοι άλλοι νομίζουν το ίδιο, δημιουργείται μια αίσθηση σύνδεσης που μας γεμίζει ικανοποίηση.
Έρευνες έχουν επίσης δείξει ότι το κουτσομπολιό μπορεί να αποτρέψει τους ανθρώπους από την εγωιστική συμπεριφορά. Αν οι “δύσκολοι” συνάδελφοι συνειδητοποιήσουν ότι οι υπόλοιποι μιλούν άσχημα γι’ αυτούς ή προειδοποιούν άλλους για τη συνεργασία μαζί τους, είναι πιο πιθανό να αλλάξουν συμπεριφορά.
Φυσικά υπάρχουν και κίνδυνοι. Πρώτον το κουτσομπολιό ανεβάζει το ρίσκο της προκατάληψης και δεύτερον συχνά αντανακλά άσχημα πάνω σ’ εκείνον που το κάνει. Μπορεί να κερδίσεις την άμεση επιβεβαίωση που αναζητάς, αλλά να βγάλεις τη φήμη ότι δεν είσαι επαγγελματίας ή να καταλήξεις να θεωρείσαι εσύ ο δύσκολος.
Είναι εντελώς θεμιτό να αναζητάς βοήθεια για να ξεκαθαρίσεις τα συναισθήματά σου ή να τσεκάρεις με κάποιον άλλο ότι βλέπεις τα πράγματα καθαρά. Ωστόσο διάλεξε προσεκτικά με ποιον θα μιλήσεις (και τι θα μοιραστείς). Αναζήτησε ανθρώπους που είναι εποικοδομητικοί, σκέφτονται το καλό σου, θα σου το πουν αν διαφωνούν και είναι διακριτικοί.
- Ας το πάρεις “αλλιώς”
Όταν αντιμετωπίζεις έναν δύσκολο συνάδελφο είναι απλό να σκεφτείς ότι έτσι θα είναι πάντα ή ότι αυτός ο άνθρωπος δεν θα αλλάξει ποτέ. Αλλά η παραίτηση και ο πεσιμισμός δεν σε βγάζει πουθενά. Προσπάθησε να προσεγγίζεις την κατάσταση όχι μέσα από το δίπολο μάχη/επιθετικότητα ή φυγή/αμυντικότητα, αλλά με δημιουργικότητα. Το κλειδί είναι να μην καταλήγεις σε συμπεράσματα, αλλά να θέτεις γνήσια ερωτήματα. Αν ένας συνάδελφος αρχίσει να παραπονιέται ότι βγάζει περισσότερη δουλειά από την υπόλοιπη ομάδα, μην σκεφτείς «να τα πάλι». Αντ’ αυτού αναρωτήσου, τί συμβαίνει; Αυτό φαίνεται να επαναλαμβάνεται, αλλά τι δεν πρόσεξα στο παρελθόν; Γιατί συμπεριφέρεται έτσι; Ποιος τα πάει καλά με αυτό το συνάδελφο και πως αλληλεπιδρούν; Υπήρξαν στιγμές που ήταν πιο χαρούμενος και συνεργάσιμος; Τί συνέβαινε διαφορετικά τότε;
Δεν υπάρχει μόνο ένας σωστός τρόπος. Οι στρατηγικές που επιλέγεις θα εξαρτηθούν από: το ποιος είσαι εσύ, ποιος είναι ο άλλος, τη φύση της σχέσης σας, τους κανόνες και την κουλτούρα του χώρου εργασίας σας κλπ.
Για παράδειγμα, αν θες να βελτιώσεις την επικοινωνία με έναν δύσκολο συνάδελφο, μπορεί να αποφασίσεις ότι για δύο βδομάδες θα αγνοείς τον τόνο του και θα επικεντρώνεσαι στο μήνυμα. Μην υποθέσεις ότι η τακτική θα φτιάξει τα πάντα μεταξύ σας, δες το σαν πείραμα που θα σου μάθει κάτι.
Όταν δυσκολευτείς με κάποιον αναλογίσου περιπτώσεις στη δουλειά ή αλλού που δεν τα πήγες καλά με κάποιον στην αρχή, αλλά το ξεπεράσατε. Τί βοήθησε στην επίλυση; Αναλογίσου ακριβώς τι θα κερδίσεις αν ξεπεράσεις τη σύγκρουση. Τι θα είναι διαφορετικό; Πώς θα ωφεληθεί η εργασιακή σου ζωή;
Δεν μπορείς να είσαι σίγουρος για το τι επιφυλάσσει το μέλλον για σένα και για τους συναδέλφους σου, επομένως προσπάθησε να είσαι δημιουργικός στην αντιμετώπιση σου και μπορεί να ανακαλύψεις μια απροσδόκητη λύση για το πρόβλημα!
No comment yet, add your voice below!