“Ουδέν μονιμότερο του προσωρινού” λέει ο σοφός λαός μας και η γνωστή ρήση επαληθεύεται 100% όσον αφορά την τηλεργασία μιας και η νέα πραγματικότητα που διαμόρφωσε ο κορονοϊός, μόνο προσωρινή δεν δείχνει να είναι. Διαβάστε τα αποτελέσματα έρευνας του Underwriter.gr, για το καθεστώς εργασίας στην ελληνική ασφαλιστική αγορά αλλά και ποιές είναι οι τάσεις διεθνώς, για το μέλλον της εργασίας στη μετά-κορονοϊό εποχή.
Γράφει: Νικόλας Εμμανουήλ
Το δεύτερο κύμα πανδημίας κορονοϊού είναι σε πλήρη εξέλιξη, με πολλές χώρες ανά τον κόσμο να καθιστούν πλέον υποχρεωτική την τηλεργασία για μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού, προκειμένου να κυκλοφορεί όσο το δυνατόν λιγότερος κόσμος. Ένα δεύτερο γενικευμένο lockdown άλλωστε, θα έχει ολέθριες συνέπειες στην οικονομία, οι οποίες θα μεταφραστούν σε απώλειες εκατομμυρίων θέσεων εργασίας – επιπλέον όσων έχουν ήδη χαθεί.
Έτσι τα γραφεία φιλοξενούν πολύ μικρό ποσοστό του προσωπικού τους – όσες προσπάθειες και αν γίνονται για να είναι ασφαλείς οι χώροι εργασίας και να τηρούνται τα πρωτόκολλα, αυτό από μόνο του δεν αρκεί για να επιστρέψουν οι εργαζόμενοι στα γραφεία τους – πάρα πολλοί εξ αυτών άλλωστε, δε θέλουν καν να μπαίνουν στα Μέσα Μεταφοράς.
Τι έδειξε η εμπειρία των τελευταίων μηνών
Διεθνής έρευνα που πραγματοποίησε η Cisco σε σε Ευρώπη, Αμερική και Ρωσία έδειξε ότι 9 στους 10 εργαζόμενους προτιμούν να δουλεύουν από το σπίτι. Εκτός από την προστασία έναντι της πανδημίας, η δουλειά από το σπίτι προσφέρει και άλλα προνόμια: εξοικονόμηση χρόνου, χαλαρή εμφάνιση, ησυχία και κυρίως, λιγότερες στιγμές έντασης με τους συναδέλφους. Τα meeting διαρκούν λιγότερη ώρα ενώ μεγάλου ατού για όσους είναι γονείς, είναι ότι μπορούν να τα φέρουν πιο εύκολα βόλτα με τις υποχρεώσεις τους στο σπίτι με τα παιδιά τους.
Χαρακτηριστικό είναι οτι η παραγωγικότητα αυξήθηκε κατά τη διάρκεια της καραντίνας, επιβεβαιώνοντας την άποψη που διατυπωνόταν εδώ και χρόνια, ότι σε πολλά επαγγέλματα η δουλειά βγαίνει και από το σπίτι, απαλλάσσοντας τον εργαζόμενο από περιττές μετακινήσεις και κερδίζοντας πολύτιμο χρόνο και ενέργεια.
Ωστόσο οι ίδιες έρευνες δείχνουν ότι πολλοί φοβούνται ότι η τηλεργασία ίσως φέρει πιο κοντά την απόλυση – είτε λόγω της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας είτε επειδή η πανδημία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία από πολλούς προϊστάμενους. Ίσως για αυτό πολλοί εργαζόμενοι φαίνεται να δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό προκειμένου να νιώθουν μεγαλύτερη σιγουριά ότι δεν κινδυνεύουν να μείνουν άνεργοι, ενώ έπεσε κατακόρυφα και ο αριθμός των ημερών αναρρωτικής άδειας!
Εκτίναξη των ποσοστών
Προ κορονοϊού μόλις το 5% των εταιρειών παγκοσμίως ήταν ευέλικτες στο θέμα της τηλεργασίας, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες μόλις το 3% δούλευε συστηματικά από το σπίτι. Η πλειοψηφία των εταιρειών δεν τολμούσε ένα τέτοιο βήμα λόγω δυσπιστίας, τόσο ως προς τα αποτελέσματα όσο και απέναντι στους πελάτες που ξαφνικά θα έχαναν την προσωπική επαφή με τους εργαζόμενους.
Έτσι στις περισσότερες περιπτώσεις η εργασία από το σπίτι ήταν παρεξηγημένη και για πολλούς καλοθελητές μεταφραζόταν ως “σε άτυπη ημέρα άδειας” ή πιο χαλαρή μέρα, από το να ήταν κάποιος στο γραφείο. Κι ενώ τα τελευταία χρόνια υπήρχε η υποδομή από πλευράς τεχνολογίας, οι εταιρείες παρέμεναν καθηλωμένες στο μοντέλο εργασίας του 20ού αιώνα, που ήθελε όλους τους εργαζομένους στο γραφείο.
Αλλαγή του μοντέλου εργασίας με την πάροδο των χρόνων
Φυσικά, υπήρχε λόγος στο παρελθόν που έπρεπε όλοι να είναι στο γραφείο και δεν είναι άλλος από τον τεράστιο όγκο εγγράφων που καλούνταν να διαχειριστεί το προσωπικό, συν τα meetings που έπρεπε να γίνονται για να καθορίζεται η στρατηγική της επιχείρησης.
Η ραγδαία ανάπτυξη του Διαδικτύου είχε καταστήσει αυτό το μοντέλο περιττό εδώ και χρόνια. Αυτό αποδείχθηκε και στην πράξη, αφού οι εταιρείες με το ξέσπασμα της πανδημίας, ξεκίνησαν να δουλεύουν εξ αποστάσεως κυριολεκτικά εν μια νυκτί. Μέχρι τότε, η ψηφιοποίηση και τα επαναστατικά εργαλεία που τους προσέφερε η τεχνολογία, υιοθετούνταν έχοντας ως δεδομένο ότι η βάση όλων είναι τα κεντρικά γραφεία.
Ο “θάνατος” του παραδοσιακού γραφείου;
Τα παραπάνω δε σημαίνουν πως το “παραδοσιακό γραφείο” έχει πεθάνει και ότι όλοι στο μέλλον θα δουλεύουν από το σπίτι, απλά δίνει το έναυσμα για να ξεκινήσει ένας διάλογος για το πώς θα μπορούσε να διαμορφωθεί η νέα πραγματικότητα μόλις λήξει η πανδημία.
Ορισμένες εταιρείες δείχνουν δεκτικές και ενθαρρύνουν την τηλεργασία (βλέπε Twitter, Facebook), δίνοντας ήδη από τώρα το δικαίωμα επιλογής στους εργαζομένους τους να δουλεύουν για πάντα από το σπίτι. Άλλες πάλι κρατάνε μια πιο επιφυλακτική έως και αρνητική στάση (βλέπε Netflix), ενώ το Bloomberg δίνει μέχρι και δελεαστική αύξηση σε όσους εργαζομένους του επιλέξουν να γυρίσουν πίσω στο γραφείο τους.
Ενδεικτικά να αναφερθεί ότι στη Βρετανία ούτε το 40% των υπαλλήλων δεν έχει γυρίσει στα γραφείο του, στη Γερμανία πλέον πάει μεν το 74%, αλλά σε καμία περίπτωση κάθε μέρα, ούτε καν οι μισοί δεν πάνε εκεί και τις πέντε ημέρες της εβδομάδας. Σε πέντε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες μόλις το 50% πάει κάθε μέρα στο γραφείο, ενώ το 25% δουλεύει ακόμα καθημερινά από το σπίτι.
Ο Big Brother μας παρακολουθεί
“Παρατράγουδα” δε θα μπορούσαν να λείψουν με εταιρείες να απαιτούν από τους εργαζομένους να έχουν ανοιχτή την κάμερα σε όλη τη διάρκεια του ωραρίου, ουσιαστικά για να τους ελέγχουν μην τυχόν και παραμελούν τα καθήκοντά τους και χαζεύουν αντί να δουλεύουν, ενώ πολλές τους ενοχλούσαν ακόμα και σε άκυρες ώρες εκτός ωραρίου, με θέματα δουλειάς.
Το ζήτημα και η πρόκληση για τις Διοικήσεις των εταιρειών είναι να καταφέρουν να βρουν τη “συνταγή”, ώστε οι υφιστάμενοί τους να είναι ευχαριστημένοι, παραγωγικοί στη δουλειά τους και να συνεχίσουν να καινοτομούν. Ειδικά ως προς το τελευταίο μέχρι τώρα επικρατούσε η άποψη ότι “οι καλύτερες ιδέες προκύπτουν στην καφετέρια και στους διαδρόμους”, άρα, μένει να δούμε κατά πόσο στη πράξη αυτό θα επιβεβαιωθεί ή θα καταρριφθεί.
Η “εικονική πραγματικότητα’ θα διαμορφώσει μια νέα… πραγματικότητα
Η εικονική πραγματικότητα θα μπορούσε να είναι ιδανική λύση για το μέλλον, με το ψηφιακό γραφείο να δίνει την αίσθηση στους εργαζομένους ότι βρίσκονται στον ίδιο χώρο άσχετα αν είναι σε απόσταση πολλών χιλιομέτρων ο ένας από τον άλλον. Είναι μέθοδος που ήδη έχει χρησιμοποιηθεί ανά τον κόσμο αποδίδοντας καρπούς – πόσο μάλιστα μελλοντικά. που οι ταχύτητες του Ίντερνετ θα εκτοξευτούν, βλέπε 5G, διευκολύνοντας ακόμα περισσότερα την όποια διαδικασία.
Σίγουρα η τηλεργασία κοστίζει λεφτά στις εταιρείες για τεχνολογικό εξοπλισμό, ώστε το προσωπικό να είναι σε θέση να δουλεύει από το σπίτι χωρίς εμπόδια, συν ενίσχυση των συστημάτων κυβερνοασφάλειας. Ταυτόχρονα, όμως, θα γλυτώσουν λεφτά σε βάθος χρόνου από το κόστος συντήρησης των κεντρικών τους κτιρίων, αφού αυτά εύλογα θα μετακινηθούν σε μικρότερους χώρους. Αλλιώς κινδυνεύουν να μετατραπούν σε κτίρια- φαντάσματα…
Τα παραπάνω μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και σε ανασχεδιασμό των πόλεων. δεδομένου ότι τα κτίρια που θα αδειάσουν θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς, ενώ δεν αποκλείεται να δούμε πολίτες να μετακομίζουν εκτός πόλης, αφού πλέον το μόνο που θα χρειάζονται για να δουλέψουν θα είναι αξιόπιστη σύνδεση στο Ίντερνετ, χωρίς να έχει σημασία που μένουν.
Θολό ακόμα το τοπίο γύρω από την τηλεργασία
Το σίγουρο είναι πως οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αποδεχτούν τα νέα δεδομένα και να αναθεωρήσουν στο άμεσο μέλλον την ισχύουσα νομοθεσία σχετικά με την απασχόληση αφού οι εξελίξεις τις πρόλαβαν, καθιστώντας το επιτακτική ανάγκη για την προστασία των εργαζομένων, ώστε να αποφευχθούν πιθανές αντιδικίες που θα τους οδηγούσαν στα δικαστήρια.
Για παράδειγμα έχουν δικαίωμα οι εταιρείες να παρακολουθούν όσους εργάζονται από το σπίτι προκειμένου να εκτιμήσουν την παραγωγικότητά τους; Ποιος ευθύνεται εάν οι εργαζόμενοι τραυματιστούν στο σπίτι; Σε όσες εταιρείες η σύμβαση ορίζει ότι πρέπει να προσφέρουν “ευχάριστο περιβάλλον” στον εργαζόμενο, αυτό συμπεριλαμβάνει και την εργασία από σπίτι; Ηλεκτρικό, θέρμανση ή ακόμα και την παροχή ίντερνετ ποιός τα πληρώνει; Ο εργαζόμενος ή η εταιρεία; Και το πιο σημαντικό πρόβλημα: τι θα γίνει εάν σιγά σιγά οι υπάλληλοι γραφείου, οι οποίοι πλέον μπορούν να δουλεύουν μόνιμα από το σπίτι καταλήξουν να απολαμβάνουν περισσότερα εργασιακά προνόμια σε σχέση με όσους κάνουν άλλες δουλειές, που εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να γίνουν από το σπίτι; Θα διαμορφωθεί ένα περιβάλλον ανισότητας, το οποίο που θα οδηγήσει;
Δεν είναι καθόλου λίγα τα ερωτήματα που ζητούν απάντηση γύρω από την τηλεργασία και όσο περνάει ο καιρός, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα προκύψουν ακόμα περισσότερα, ενώ ευαίσθητα ζητήματα όπως πιθανή προαγωγή και αύξηση, δείχνουν να προβληματίζουν τους εργαζόμενους μιας και η εργασία μέσω Skype δεν ευνοεί κάτι τέτοιο.
Είναι πολύ νωρίς για να πει κανείς με σιγουριά ότι το “για πάντα από το σπίτι” κάνει όντως καλό. Τα προηγούμενα χρόνια όσες εταιρείες δοκίμασαν κάποιοι υπάλληλοι να δουλεύουν μόνιμα από το σπίτι, αργά ή γρήγορα αναθεώρησαν καθώς εκείνοι παραπονέθηκαν ότι ένιωθαν μοναξιά και αποκομμένοι από τους συναδέλφους τους.
Τι πρέπει να προσέξει όποιος εργάζεται από το σπίτι
Είναι πολύ εύκολο για κάποιον που εργάζεται από το σπίτι να νιώσει μια μονοτονία και μια πλήξη αφού επαγγελματική και προσωπική ζωή πλέον συμβαίνουν στον ίδιο χώρο και πρέπει εκείνος να θεσπίσει τα όρια. Αλλιώς θα καταλήξουν να είναι όλα πολύ συγκεχυμένα στο μυαλό του με αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική του υγεία: Θα καταλήξει να νιώθει ότι ζει στη δουλειά του και όχι ότι δουλεύει από το σπίτι, χάνοντας όλα τα πλεονεκτήματα της τηλεργασίας.
Γι’ αυτό είναι σημαντικό – βάσει ερευνών – το ωράριο της δουλειάς να μην “ξεχειλώσει” μέσα στη μέρα, καθώς επίσης ο εργαζόμενος να διαμορφώσει ένα χώρο στο σπίτι του όπου θα έχει το γραφείο του και όχι να μετατρέπει το τραπέζι της κουζίνας σε γραφείο. Επίσης, ξαπλωμένος στον καναπέ ή στο κρεβάτι με το λάπτοπ στα πόδια δεν ενδείκνυται σα μέθοδος να δουλεύει κανείς, όχι μόνο για την ψυχική, αλλά και για τη σωματική του υγεία, αφού μπορεί να προκύψουν – για παράδειγμα – πόνοι σε αυχένα ή μέση.
[box]Η τηλεργασία στην Ελληνική Ασφαλιστική Αγορά
Σε έρευνα που πραγματοποίησε το Underwriter.gr στην ελληνική ασφαλιστική αγορά προέκυψαν τα ακόλουθα συμπεράσματα:
- Έχει επιτευχθεί η συνεχής και απρόσκοπτη λειτουργία των κεντρικών γραφείων σε όλη την περίοδο της πανδημίας, ακόμη και στη διάρκεια του lockdown, δηλαδή εδώ και 8 ολόκληρους μήνες
- Στις περισσότερες εταιρείες εφαρμόζεται τηλεργασία σε ποσοστό από 70%-90%, ενώ για όσους εργαζομένους προσέρχονται στα κεντρικά κτίρια, έχει υπάρξει μέριμνα να τηρούνται οι απαραίτητες αποστάσεις ασφαλείας μεταξύ των γραφείων ή έχουν τοποθετηθεί διαχωριστικά από plexiglass. Η χρήση μάσκας για όλους είναι υποχρεωτική
- Τα ραντεβού στα κεντρικά κτίρια είναι μετρημένα στα δάκτυλα και τηρώντας όλα τα πρωτόκολλα ασφαλείας – η επικοινωνία ως επί το πλείστον γίνεται μέσω τηλεφώνου ή ηλεκτρονικά
- Στις περισσότερες εταιρείες ο τωρινός τρόπος λειτουργίας μάλλον θα υφίσταται μέχρι νεοτέρας αφού η όλη κατάσταση είναι ρευστή. Τα δεδομένα εξετάζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να δουν οι αρμόδιοι εάν και ποιες πιθανές αλλαγές μπορεί να συμβούν – παρόλο που για την ώρα κάτι τέτοιο φαντάζει απίθανο
- Προς το παρόν οι εταιρείες έχουν υιοθετήσει την τηλεργασία ως μέτρο προστασίας χωρίς να είναι στα άμεσα σχέδιά τους να δώσουν στους εργαζόμενούς τους τη δυνατότητα να εργάζονται μόνιμα από το σπίτι. Το σίγουρο είναι ότι αρκετές αναγνωρίζουν τα θετικά της και σκοπεύουν να παρέχουν μεγαλύτερη ευελιξία στο μέλλον.
- Ενώ σχεδόν σε όλες τις μεγάλες ασφαλιστικές εταιρείες, τα κεντρικά είναι ανοιχτά αλλά στην ουσία άδεια, σε μικρότερες σε μέγεθος εταιρείες και στα μεγάλα πρακτορεία και μεσιτικά γραφεία, παραμένουν ανοιχτά, στην ουσία, οι εργαζόμενοι έχουν γυρίσει στα γραφεία τηρώντας όλα τα προβλεπόμενα μέτρα προστασίας.
- Στο σύνολό τους οι ασφαλιστικές δεν “ανακάλυψαν” την τηλεργασία λόγω πανδημίας, αλλά ήταν μία γνώριμη μέθοδος, η οποία εφαρμοζόταν τα τελευταία χρόνια, αλλά σε πολύ μικρότερη κλίμακα.
- Οι πελάτες εξυπηρετούνται ηλεκτρονικά ή μέσω τηλεφώνου. Στις λίγες περιπτώσεις που πελάτης επισκέπτεται ασφαλιστική εταιρεία, η συνάντηση γίνεται σε συγκεκριμένες αίθουσες, μακριά από τα γραφεία. Φυσικά με υποχρεωτική χρήση μάσκας και με τήρηση όλων των προβλεπόμενων μέτρων ασφαλείας.
- Η ψηφιακή εμπειρία (χάρη στις πλατφόρμες που έχουν δημιουργήσει οι ασφαλιστικές) βρίσκεται στο peak της αυτή την περίοδο και μοιάζει να είναι μονόδρομος και για το μέλλον.
- Σε καμία περίπτωση ακόμα και όταν τελειώσει η πανδημία, οι ασφαλιστικές δε σκοπεύουν απλά να επιστρέψουν στο προηγούμενο και γνώριμο μοντέλο εργασίας που εφαρμοζόταν επί δεκαετίες, καθότι ήδη μοιάζει παρωχημένο. Για αυτές που ανήκουν σε ξένους ομίλους θα παίξει ρόλο και η γενικότερη πολιτική που θα ισχύσει στο εξωτερικό. Η ευελιξία που δίνει η τηλεργασία στους εργαζομένους για καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής είναι ένα βασικό ατού που αναγνωρίζουν οι εταιρείες και σαφώς θέλουν να το παρέχουν στο προσωπικό τους, εφόσον κάτι τέτοιο είναι ρεαλιστικό και εναρμονίζεται με την απρόσκοπτη λειτουργία της εταιρείας.[/box]
No comment yet, add your voice below!