Σε απομόνωση οι Ρώσοι Ασφαλιστές

Σε εξαιρετικά δυσμενή θέση με κυρίαρχο παράγοντα την έλλειψη εύρεσης ασφάλισης βρίσκεται η ρωσική οικονομία

Του Χρήστου Γαβαλά

Είναι δεδομένο ότι η ύπαρξη μιας υγιούς ασφαλιστικής αγοράς είναι απαραίτητη για να μένει «ζωντανή» μια οικονομία. Δεν είναι δηλαδή μόνο το θέμα του παγώματος κεφαλαίων και της αδυναμίας πρόσβασης στις διεθνείς αγορές, αλλά και η αδυναμία των ρωσικών επιχειρήσεων από τη μια να ασφαλιστούν και των ξένων επιχειρήσεων από την άλλη να βρουν κάλυψη για δραστηριότητές τους σχετικές με τη Μόσχα. 

Ουσιαστικά, η καρδιά της παγκόσμιας (αντ)ασφαλιστικής βιομηχανίας στην Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν χτυπάει πια για τη Ρωσία, κάτι που φαίνεται ότι θα συμβάλλει καθοριστικά στην τελική της κατάρρευση. 

Ποιο είναι όμως το προφίλ της ρωσικής ασφαλιστικής αγοράς; 

Όπως και άλλοι κλάδοι, είναι ιδιαίτερα συγκεντρωμένη και στενά συνδεδεμένη με την κυβερνώσα νομενκλατούρα της χώρας και τους επιχειρηματικούς ολιγάρχες της. Η μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρεία της Ρωσίας, Sogaz, που ιδρύθηκε το 1993 από την εταιρεία φυσικού αερίου Gazprom, έχει μερίδιο αγοράς σχεδόν 25% των ασφαλίστρων της χώρας. 

Το Reuters μετέδωσε ότι ο Διευθύνων Σύμβουλός της, Γιούρι Κοβάλτσουκ – με εκτιμώμενη καθαρή περιουσία 2,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων – και η σύζυγός του ελέγχουν τη ρωσική επενδυτική εταιρεία Aquila Capital Group, η οποία με τη σειρά της ελέγχει πάνω από το 32% των μετοχών της Sogaz. 

Το 2014, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ έθεσε τον Κοβάλτσουκ στην ειδική λίστα των ατόμων που «βοηθούν υλικά, χορηγούν ή παρέχουν οικονομική, υλική ή τεχνολογική υποστήριξη ή αγαθά ή υπηρεσίες προς ή προς υποστήριξη ανώτερου αξιωματούχου της κυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας». 

Η Bank Rossiya προσδιορίστηκε επίσης ότι ελέγχεται από τον Κόβαλτσουκ, ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος μεμονωμένος μέτοχος της τράπεζας και χαρακτηρίζεται ως ένας από τους «ταμίες» του Βλαντιμίρ Πούτιν.

Τις τελευταίες ημέρες, οι αξιολογήσεις αναφορικά με την οικονομική ευρωστίας της Sogaz, καθώς και τριών άλλων μεγάλων ρωσικών ασφαλιστικών εταιρειών -Russian Reinsurance Company, Ingosstrakh Insurance Company PJSC και GIC Perestrakhovanie LLC- έχουν μπει στο μικροσκόπιο του οίκου αξιολόγησης ασφαλιστικών εταιρειών A.M. Best, ο οποίος για να δικαιολογήσει αυτή την κίνηση έκανε λόγο για «αυξημένο γεωπολιτικό, οικονομικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα κινδύνου στη Ρωσία». Ενώ η  Standard & Poor’s έκανε ένα ακόμα πιο τολμηρό βήμα και υποβάθμισε τόσο τη Sogaz όσο και την Ingosstrakh.

Από την άλλη,  πρέπει να τονιστεί ότι η ασφαλιστική έκθεση και ο κίνδυνος που σχετίζεται απ’ ευθείας με αυτή καθ’ αυτή τη σύγκρουση δεν εγείρουν πολλές ανησυχίες. 

Οι ζημιές που συνδέονται με απευθείας ασφάλιση εξαιτίας της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν αναμένεται να είναι εξαιρετικά μεγάλες. Ειδικότερα, οι αναλυτές της επενδυτικής τράπεζας Berenberg ανέφεραν ότι ο ασφαλιστικός τομέας έχει «αμελητέα» έκθεση στη Ρωσία καθώς ο όρος «πόλεμος» αποκλείεται ως αιτία ζημιών στις πολιτικές που προβλέπονται στον τομέα της Περιουσίας. 

Ωστόσο, οι απώλειες από πιθανή ρωσική κυβερνοεπίθεση εναντίον στόχων των ΗΠΑ μπορεί να καλύπτονται από τον όρο «ασφάλιση στον κυβερνοχώρο», όπως αποδείχθηκε σε πρόσφατη δικαστική απόφαση για την επίθεση NotPetya της Ρωσίας το 2017 στη φαρμακευτική εταιρεία Merck, η οποία οδήγησε σε πληρωμή 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων. 

Βεβαίως, η Berenberg ξεχώρισε ορισμένες δυτικές ασφαλιστικές εταιρείες με ρωσική έκθεση, μεταξύ αυτών είναι η γερμανική ασφαλιστική εταιρεία Allianz, η ιταλική Generali και η γαλλική εξειδικευμένη ασφαλιστική εταιρεία εμπορικών πιστώσεων Coface, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι «ακόμα και εκεί, οι εκθέσεις είναι μικρές».

Αποχωρεί από τη Ρωσία η Generali – Επανεξετάζει την παρουσία της η Intesa Sanpaolo 

Τέλος εποχής έρχεται για την Generali στη Ρωσία, με την ασφαλιστική εταιρεία να τερματίζει τις δραστηριότητές της στο έδαφος της χώρας στον απόηχο των Δυτικών κυρώσεων, την ίδια ώρα που η μεγαλύτερη τράπεζα της Ιταλίας, Intesa Sanpaolo επανεξετάζει την παρουσία της εκεί. 

Ειδικότερα, η Generali ανέφερε ότι θα κλείσει το γραφείο της στη Μόσχα και θα τερματίσει τις δραστηριότητές της στην Europ Assistance στη Ρωσία, επιβεβαιώνοντας σχετική είδηση που δημοσίευσε το πρακτορείο Reuters.

Η εταιρεία με ανακοίνωσή της κατέστησε γνωστό επίσης ότι θα παραιτηθεί από τις θέσεις της στο διοικητικό συμβούλιο της Ingosstrakh, μιας εκ των μεγαλύτερων ασφαλιστικών εταιρειών της Ρωσίας στην οποία κατέχει μερίδιο 38,5%.

«Δεν υπάρχουν σχέδια για την πώληση του μεριδίου βραχυπρόθεσμα, αλλά ο όμιλος αξιολογεί τις επιλογές του», δήλωσε στο Reuters πηγή που βρίσκεται κοντά στο θέμα για την κίνηση της Generali.

Η τρίτη μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρεία της Ευρώπης δήλωσε ότι η έκθεσή της στη ρωσική αγορά όσον αφορά στις επενδύσεις και τις ασφαλιστικές δραστηριότητες ήταν υπό συνεχή αξιολόγηση.

Από τη μεριά της, η Intesa Sanpaolo διενεργεί στρατηγική αναθεώρηση της παρουσίας της στη Ρωσία, ενώ βοηθά το προσωπικό στην Ουκρανία να φύγει από τη χώρα.

Η Intesa έχει χρηματοδοτήσει μεγάλα επενδυτικά έργα στη Ρωσία, όπως ο αγωγός φυσικού αερίου Blue Stream και η πώληση μεριδίου στην παραγωγό εταιρεία πετρελαίου Rosneft. Διαχειρίζεται δε περισσότερες από τις μισές εμπορικές συναλλαγές μεταξύ Ιταλίας και Ρωσίας.

Με 800 άτομα προσωπικό στην Ουκρανία, η Intesa ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι παρείχε βοήθεια στους υπαλλήλους της επιτόπου προσφέροντας διαμονή στις άλλες χώρες στις οποίες δραστηριοποιείται, έχοντας επίσης θυγατρικές στη Σλοβακία, τη Σλοβενία, την Ουγγαρία και την Τσεχία.

Η πιστωτική έκθεση της Intesa στη Ρωσία ήταν 5,57 δισεκατομμύρια ευρώ (6,16 δισεκατομμύρια δολάρια) στο τέλος του 2021, ή 1,1% του συνόλου των επενδύσεών της, ενώ οι θυγατρικές της στη Ρωσία και την Ουκρανία έχουν περιουσιακά στοιχεία 1 δισεκατομμυρίου ευρώ και 300 εκατομμύρια ευρώ αντίστοιχα, τα οποία μαζί αντιπροσωπεύουν μόλις 0,1 % του συνόλου των περιουσιακών τους στοιχείων.

Θέση έλαβε και εκπρόσωπος της UniCredit της δεύτερης μεγαλύτερης τράπεζας της Ιταλίας, αρνούμενος να σχολιάσει εάν το ίδρυμα θα μπορούσε να λάβει παρόμοια μέτρα σχετικά με τις δραστηριότητές της στη Ρωσία, όπου διαχειρίζεται τη 14η μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας με περίπου 4.000 υπαλλήλους.

Η UniCredit, της οποίας η έκθεση στη Ρωσία ανέρχεται συνολικά σε 14 δισεκατομμύρια ευρώ, θα μπορούσε εύκολα να απορροφήσει μια πλήρη διαγραφή των ρωσικών δραστηριοτήτων της λόγω των άφθονων κεφαλαιακών της αποθεμάτων.

Αλλά αυτό θα σήμαινε ότι θα είχε περίπου 6 δισεκατομμύρια ευρώ σε διασυνοριακή έκθεση, συμπεριλαμβανομένων των δανείων σε μεγάλες εταιρείες.

Αλλά και η Societe Generale προειδοποίησε για την πιθανότητα η Ρωσία να αφαιρέσει την τράπεζα από το πλέγμα των τοπικών της δραστηριοτήτων, σε μία από τις πιο έντονες προειδοποιήσεις από δυτική εταιρεία για τις πιθανές επιπτώσεις της κρίσης στην Ουκρανία.

Η γαλλική τράπεζα, της οποίας η έκθεση ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη Ρωσία είναι μία από τις μεγαλύτερες μεταξύ των ξένων δανειστών κινείται πλέον με στόχο τη μείωση των κινδύνων στα κεφάλαιά της στη Ρωσία.